Page 98 - Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi. Annette Libeskind Berkovits „Życie pełne barw. Jak Nachman Libeskind przeżył nazistów, gułagi i komunistów"

rozdzielę rodziny. Będziemy razem żyć albo razem umrzemy. – Głos
Jankiela złagodniał. – Bracie, będę się modlił o twoje bezpieczeństwo.
Idź. Idź już... i bądź zdrów.
Nachman nie mógł znieść łez Issera i Balci. Wolał już, żeby Jankiel się
gniewał. Nie było sensu dłużej prosić. Odwrócił się do drzwi i wyszedł
bez słowa.

* * *

1976

Nie mogłam się zdecydować, aby usiąść i wypełnić wnioski o przyjęcie na
dziecięcy obóz letni. Jedno z moich dzieci miało osiem, a drugie – dzie-
sięć lat. Były bystre, ale nie byłam pewna, czy są gotowe emocjonalnie
na rozdzielenie z nami na całe dwa miesiące. Czy nie będą się czuły
porzucone w jakiejś rozpadającej się drewnianej chatce w lesie? I co
z komarami i kleszczami?
Nasza córka i syn żyli dotychczas pod kloszem; kiedy nie byli z nami,
opiekowały się nimi starannie dobrane nianie. Zorientowałam się, że nie
wypytałam dość dokładnie kierownika obozu o kwalifikacje wychowaw-
ców, lecz znajomy głos w mojej głowie przypomniał mi, że zachowuję się
jak typowa nadopiekuńcza pracująca matka, powodowana poczuciem
winy. Moje rozmyślania przerwał telefon od ojca.
– Wysłałaś już zgłoszenia na obóz Hemszech? – spytał z naciskiem.
– Liczba uczestników jest ograniczona – dodał znacząco. – Nie czekaj do
ostatniej chwili.
Zbyt dobrze mnie znał, żeby nie wyczuć mojego wahania. Długo
czekał na to lato. Obóz Hemszech (co po hebrajsku znaczy „kontynu-
acja”) został zorganizowany przez grupę amerykańskich i kanadyjskich
Żydów, głównie ocalałych z Holokaustu, w celu rozbudzenia w młodym
pokoleniu zainteresowania świecką kulturą żydowską. Amerykań-
skie wnuczęta ocalałych nie miały pojęcia o bogatym przedwojennym
życiu kulturalnym Żydów w Europie Wschodniej. Barwną młodość ich
dziadków, podobnie jak groby ich przodków, kryło milczenie i cierniste
zarośla.
Misją mojego ojca było zmienić to. Pragnął zerwać warstwę lat, uka-
zać dawno zaginione życie i odtworzyć je na powrót dla swoich wnucząt

98