Page 92 - Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi. Annette Libeskind Berkovits „Życie pełne barw. Jak Nachman Libeskind przeżył nazistów, gułagi i komunistów"

o niebezpieczeństwie. Nie chciał czytać dalej. W głowie wirowała mu
jedna myśl, szalona i niebezpieczna, która od wielu dni nie dawała mu
spokoju.
Ledwie wczoraj Hitler przyłączył Łódź do Rzeszy, tak po prostu ! Dla
40
Nachmana, w odróżnieniu od jego rodziny, było jasne, że tym razem
Niemcy nie będą zachowywać się tak, jak podczas pierwszej wojny świa-
towej i nie będą już mili dla małych żydowskich chłopców. Pamiętał
ich tak dobrze z dzieciństwa. Miał sześć lat, bawił się z kolegami piłką
zaimprowizowaną ze szmat, kopali ją wzdłuż ulicy. Nagle znikąd pojawił
się niemiecki oficer i podniósł Nachmana wysoko do góry. Nachman
wyrywał się i krzyczał z całej siły. Był mały jak na swój wiek, lecz głos
miał donośny. Oficer roześmiał się, po czym ostrożnie postawił go na
ziemi, mówiąc:
– Seien Sie nicht erschrocken, junger Mann. Ich versuchte gerade, mit
Ihnen zu spielen.
Niemiecki nie różnił się zbytnio od jidysz. Nachman zrozumiał, o co
chodziło oficerowi. Powiedział, żeby się nie bał, że chciał się tylko z nim
pobawić. Nadal pamiętał niezwykle wyraźnie jego buty do kostek i pumpy
z błyszczącymi metalowymi klamerkami.
– Hier ist etwas Süßes für Sie! Mam tu dla ciebie coś słodkiego!
Mężczyzna wyciągnął z kieszeni tabliczkę czekolady.
Nachman rzucił ją na ziemię i zaczął uciekać tak szybko, że po czole
płynęły mu strużki potu. Następnego dnia pracująca w okolicy gazecia-
rka opowiadała wszystkim klientom, jak podniosła czekoladę, śmiejąc
się, że ten głupiutki chłopczyk nie chciał jej wziąć. Historię tę usłyszał
Jankiel i opowiedział ją wszystkim po powrocie do domu.
Nikt się nie domyślił, że chłopcem tym był Nachman.

* * *

Nie zaufał Niemcom wówczas i zdecydowanie nie zamierzał ufać im
teraz. W głowie gotowało mu się od pytań. W jaki sposób Niemcy zmienili
się ze zwykłych żołnierzy z czasów poprzedniej wojny w bestie, o których

40 9 listopada 1939 roku Łódź znalazła się w obrębie Rzeszy pod władzą namiestnika
Kraju Warty Artura Greisera.

92