Page 317 - Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi. Annette Libeskind Berkovits „Życie pełne barw. Jak Nachman Libeskind przeżył nazistów, gułagi i komunistów"

dla Żydów, uzasadnienie jego przekonania, iż otwartość może prowa-
dzić do zgody nawet z największymi wrogami. Po powrocie do Nowego
Jorku zapytałam ojca, co czuł w owej chwili, jakie myśli przychodziły
mu do głowy.
– Mogłem wówczas myśleć tylko o tym, co powiedzieliby Jankiel,
Natan i Pola, gdyby żyli – odrzekł, po czym dodał: – Teraz Niemcy będą
mieli pewność, że przetrwaliśmy. Będą to wiedzieli za każdym razem,
kiedy popatrzą na ten budynek. Cieszę się, że tego dożyłem.
Po wizycie w Berlinie David i ja wręczyliśmy ojcu nasz urodzinowy
prezent: stronę internetową z jego pracami. Były to wczesne dni internetu
i mało kto jeszcze używał go do pokazywania dzieł sztuki. Pragnęliśmy
podarować ojcu coś wzbogacającego duchowo. Nie potrzebował więcej
przedmiotów. Ojciec nie mógł tego pojąć.
102
– Mejn niszt a gelechter ! Żartujecie! – wykrzyknął, kiedy powie-
dzieliśmy mu, że każdy, kto ma komputer, może teraz oglądać jego prace
i cieszyć się nimi. – Przecież to są pewnie tysiące ludzi – powiedział
zszokowany.
– I nie tylko to – dodałam. – Mogą też wysyłać ci swoje komentarze.
– Niesamowite, niesamowite – odrzekł. – Naprawdę? Pokaż mi jeszcze
raz, jak to działa. – Przećwiczył logowanie do strony. – Jak szybko! Patrz,
już się pokazują. Och, moje prace wyglądają tu tak profesjonalnie. Mnie
samemu się podobają – roześmiał się, a siateczka zmarszczek wokół jego
oczu pogłębiła się.
Kiedy internetowa wystawa prac zaczęła w pełni działać, ojciec zak-
tualizował swoje wizytówki, dodając do nich adres internetowy. Zawsze
nosił je w portfelu i wręczał ludziom, których chciał przekonać, że wiek
nie powinien być przeszkodą w drodze do celu.

* * *

Majowy weekend przed Dniem Pamięci w 1999 roku nadszedł szybciej,
niż ktokolwiek mógł się spodziewać. Panował straszliwy upał, niezwykły
jak na tak wczesną porę roku. Bardzo się obawiałam, jak mój dziewięć-
dziesięcioletni ojciec wytrzyma wesele pod gołym niebem, myślałam też
o mężczyznach pocących się obficie w swoich ciemnych mundurach Sił

102 Mejn niszt a gelechter! (jid.) – To nie żarty!

317