Page 288 - Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi. Annette Libeskind Berkovits „Życie pełne barw. Jak Nachman Libeskind przeżył nazistów, gułagi i komunistów"

żółć kadmową, symbolizującą słońce Florydy. Inne kolory wrzucałam
do koszyka losowo, nie wiedząc, jakie tematy zechce malować, kiedy
jego wyobraźnia zacznie pracować, a smutek ustąpi. Pejzaże, portrety,
zwierzęta, martwe natury? Nie miałam wówczas pojęcia, że nie będzie
to nic z tych rzeczy. Przypuszczałam, że nie spodobają mu się akwarele
ze względu na ich subtelne, przytłumione, jakby sprane kolory. Nie, to
zdecydowanie do niego nie pasowało. Nie było jednak możliwości ocenić,
czy będzie wolał farby olejne, czy akrylowe, postanowiłam więc kupić
oba rodzaje. Uznałam, że nie ma sensu dawać mu wymówki, że kupiłam
nieodpowiednie farby.
Potem poszłam po pędzle i oszołomiła mnie ich różnorodność: dla
uczniów i dla profesjonalistów, z włosia wiewiórki i syntetyczne, płaskie
i okrągłe, z długim i krótkim włosem.
– Kto tego wszystkiego potrzebuje? – zapytał tata, kiedy zobaczył
wypełniony po brzegi wózek.
– Ty – odparłam z naciskiem, aby uciąć wszelkie protesty.
– Ale... ja nigdy nie malowałem na płótnie. Nie mam pojęcia, jak
mieszać farby.
– To się nauczysz. Wszystko kiedyś dzieje się pierwszy raz.

* * *

Późną jesienią 1984 roku wróciliśmy do Stanów z poczuciem suk-
cesu i oczekiwaliśmy wiadomości o zakończeniu prac nad nagrobkami
moich dziadków. Przyszła wiosna, przynosząc podmuchy ciepłego
powietrza i uderzająco zielone liście. Wszędzie czuło się atmosferę
odrodzenia. Minęło wiele miesięcy, a wiadomości od pana Kaczmarka
nadal nie było. Nie spodziewałam się, że zadzwoni, ponieważ nie miał
telefonu, ale kiedy wiosna ustąpiła miejsca upalnemu sierpniowi,
z narastającą niecierpliwością sprawdzałam skrzynkę pocztową
w poszukiwaniu jego listu ze zdjęciami.
W początkach września 1985 roku postanowiłam skontaktować
się z Danutą i poprosić ją, aby odwiedziła Kaczmarka i sprawdziła,
co jest przyczyną opóźnienia. Minął prawie rok, ale nie chciałam
uwierzyć, że dozorca po prostu wziął pieniądze i nie wykonał pracy.
Jeszcze podczas naszej wizyty w Polsce Danuta powiedziała,
że po zakończeniu renowacji chciałaby opiekować się grobami
i składać na nich kwiaty w rocznicę śmierci, ale ja nie chciałam
jej obciążać czymś tak osobistym. Teraz wiedziałam, że nie mam
wyboru i muszę poprosić ją o tę przysługę. Danuta zgodziła się

288