Page 218 - Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi. Annette Libeskind Berkovits „Życie pełne barw. Jak Nachman Libeskind przeżył nazistów, gułagi i komunistów"

– Ale ty nie wiesz, jak się buduje.
– Nie martw się tak. Mama i ja damy sobie radę. Wy musicie tylko
nauczyć się hebrajskiego i poznać nowych kolegów.
– Nie chcę mieć nowych kolegów. Chcę mieć Alę i Anię, i Witę.
– Już zapomniałaś? One też wyjeżdżają – odrzekł Nachman. Anetka
westchnęła tak głęboko, że przez ułamek sekundy zastanawiał się,
czy to w porządku wyrywać dzieci tak nagle z ich środowiska. Myśl
ta uleciała jednak, kiedy przypomniał sobie Issera, pozostawionego
w Polsce.
– Dokąd one jadą? – spytała, a Nachman zauważył zbierające się w jej
oczach łzy.
– Nie jestem pewien. Pewnie też do Izraela.
Ten masowy exodus przywodził mu na myśl ucieczkę z Egiptu, tylko
83
że teraz nie było nikogo, kto rozdzieliłby morze .

* * *

Ojciec i ja najwyraźniej stanowiliśmy osobliwość w pociągu jadą-
cym do Łodzi: dwoje nowojorczyków z klasy średniej w sercu Polski na
dwadzieścia lat przed jej wstąpieniem do Unii Europejskiej i przebudze-
niem z postsowieckiego marazmu. Był październik 1984 roku, minęło
niemal trzydzieści lat od naszego wyjazdu. Moja jaskraworóżowa bluza,
buty Pumy i elegancka kurtka ojca firmy L.L.Bean ostro kontrastowały
z bezbarwnymi strojami naszych współpasażerów i wytartą tapicerką
siedzeń. Choć od tego czasu minęło wiele lat, nadal czuję łagodne koły-
sanie pociągu i zaciekawione spojrzenia sąsiadów z przedziału.
Nasze walizki, pokryte nalepkami świadczącymi o podróżach do
odległych krajów, przyciągały uwagę tak samo, jak rozmowa prowadzona
przez nas po angielsku i przetykana zdaniami w płynnej polszczyźnie.
Naprzeciwko mnie siedziała starsza kobieta, obok niej zmęczona kobieta
w średnim wieku i mała dziewczynka, a także dwóch konduktorów
w mundurach. Wszyscy od czasu do czasu rzucali w naszą stronę ukrad-
kowe spojrzenia.

83 W latach 1956-1957 z Polski wyjechało 48 tys. Żydów, w tym 34,5 tys. Żydów, którzy
przebywali po wojnie w kraju oraz 13,5 tys. żydowskich repatriantów ze ZSRR. Masowa
emigracja Żydów z Polski była spowodowana otwarciem granic po pięciu latach
całkowitego niemal odcięcia Polski od świata, a także sytuacją polityczną w kraju.

218