Page 133 - Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi. Annette Libeskind Berkovits „Życie pełne barw. Jak Nachman Libeskind przeżył nazistów, gułagi i komunistów"

Morie, Zbiornik Rybiński, głębokie na trzydzieści metrów i zajmujące
58
powierzchnię ponad czterech i pół tysiąca kilometrów kwadratowych .
– Morze? W jaki sposób człowiek mógłby stworzyć morze?
– Cóż, nie jest to łatwe i zasadniczo bardzo niszczące. Teren, który miał
być zalany, to nie były tylko dziewicze lasy. Były tam wioski zamieszkane
od stuleci. Rosjanie zmusili chłopów, aby opuścili swoje domy. Trzeba
było przesiedlić całe społeczności, ponad 150 tysięcy ludzi. Wyobraź sobie
tylko, ponad sześćset starych wsi musiało zostać całkowicie zniszczonych
w ramach przygotowań do zalania.
Rozebraliśmy setki drewnianych domów stojących na rozległym
terenie w pobliżu miasta Rybińsk. Naszym zadaniem było rozłożyć
je do najmniejszych elementów i załadować na wozy i ciężarówki.
Oczyszczaliśmy miejsce mające stanowić dojazd do mostu. Serce się
krajało na widok rozbiórki tych pięknych, starych budynków. Gdyby
nikt im nie przeszkodził, mogłyby tam stać przez następne stulecia,
ale Sowieci chcieli za wszelką cenę zdobyć materiały budowlane do
wykorzystania gdzie indziej i chcieli zabezpieczyć wszelkie dostępne
drewno.
Rozmowę przerwał warkot kosiarki Davida. Usiłując wyobrazić sobie
nakazaną przez Rosjan rozbiórkę domów, w roztargnieniu chwyciłam
czajniczek i nalałam nam obojgu po filiżance mocnej herbaty. Przyszły
mi na myśl ogromne zniszczenia domów w Teksasie, spowodowane kilka
59
miesięcy temu przez powodzie związane z El Niño .
– Więc całą tę pracę wykonały twoje brygady? To musiał być gigan-
tyczny wysiłek.
– Nie, nie. W trakcie tej harówki dowiedzieliśmy się, że w okolicy
znajdowało się bardzo wiele obozów pracy niewolniczej, czasami widy-
waliśmy brygady z innych łagrów wykonujące podobne prace. Praca była
tak męcząca fizycznie i było tak wiele do zrobienia, że wydawało nam
się, iż nigdy się nie skończy, lecz kiedy w końcu zostaliśmy zwolnieni
z obozu, płynęliśmy statkiem przez ten właśnie teren, wówczas już zalany

58 Zbiornik Rybiński został wybudowany w latach 1941-1947 na Wołdze, powyżej Rybiń-
ska, ma powierzchnię 4580 km², pojemność 25,4 km³. Poprzez kanały i rzeki łączy się
z Morzem Bałtyckim i Morzem Białym.
59 Zjawisko pogodowe obserwowane głównie na Pacyfiku, ale mające prawdopodobnie
wpływ na całą Ziemię, powodując katastrofalne opady bądź susze w różnych regio-
nach świata.

133