Page 108 - Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi. Annette Libeskind Berkovits „Życie pełne barw. Jak Nachman Libeskind przeżył nazistów, gułagi i komunistów"

brakujące szczegóły historii. Odczekałam, aż zostaniemy sami na plaży
przed jego blokiem.
50
Czytał wspomnienia Franka Morgensa Years at the Edge of Existence .
– Aniu, musisz to przeczytać, musisz. – Cały czas powtarzał, jaka to
niezwykła historia przetrwania żydowskiej rodziny. – Gdyby ta Polka,
katoliczka, nie zaryzykowała własnego życia, zabiliby ich wszystkich.
– Tinku, nie zdradzaj mi zakończenia – powiedziałam.
– Okej, okej. – Tata wrócił do lektury.
Za każdym razem, kiedy coś mówił, czytałam po raz kolejny ten sam
akapit Adwokata Jonathana Harra. Kiedy wyjęłam tę książkę z regału
taty, powiedział: „To też musisz przeczytać”. Pochłaniał około pięć-
dziesięciu książek rocznie i zawsze z entuzjazmem dawał rekomenda-
cje. Mewy wrzeszczały nam nad głowami, a fale przyboju rozbijały się
o brzeg. Uwielbiałam wsłuchiwać się w te dźwięki. Odłożyłam książkę,
zamknęłam oczy i zaczęłam układać sobie w głowie pytania.
– Tinku?
Odmruknął coś, pochłonięty lekturą.
– Chcę się dowiedzieć wszystkiego o Kaliszu. I chcę wiedzieć, co się
działo po Kaliszu.
Nawet nie podniósł wzroku.
– Aniu, słyszałaś to już wiele razy. Znasz całą historię. Co jeszcze
mam ci opowiedzieć?
Próbowałam mówić jak mała dziewczynka, którą kiedyś byłam,
błagalnym tonem.
– Dużo. Wiesz, że zawsze mam więcej pytań!
Przysunęłam swój plażowy fotel bliżej taty i postawiłam go tak, aby
patrzeć mu w twarz.
– Okej, oj, daj mi tylko dokończyć rozdział – odrzekł.
– Chcę sobie narysować w głowie twoją trasę. Czy z Kalisza dojechałeś
bezpośrednio do wschodniej granicy?
Ojciec z udawaną irytacją zamknął książkę i wcisnął ją do torby
plażowej.
– Nie – odparł. – Skąd ten pomysł? Nic nie było wtedy takie proste.
Najpierw musieliśmy się dostać z Kalisza do Warszawy, która wówczas

50 Frank Morgens, Years at the Edge of Existence, wydanie polskie pt. Lata na skraju
przepaści, przeł. Joanna Holzman, Wydawnictwo Alfa 1994.

108