Page 75 - Centrum Dialogu im. Marka Edelmana. "Żółta gwiazda i czerwony krzyż" Arnold Mostowicz

wydarzenia. Poszczególne jednak jego elementy mozolnie wydobywał z dna
swej pamięci, jak z głębokiej studni...
...Wczesną wiosną tego roku gruchnęła po getcie wiadomość, że hitle-
rowcy zamierzają przesiedlić tutaj dziesiątki tysięcy Żydów niemieckich.
Jak większość plotek zawierających niedobre dla getta wieści i ta okazała się
prawdziwa. Zagęszczone do niemożliwości, miało wchłonąć tysiące nowych
przesiedleńców. Wkrótce przybyły pierwsze transporty, a za nimi następne.
Z Berlina, Hamburga, Kolonii, Monachium, a także z Wiednia i Pragi .
39
Przesiedleńców rozlokowano w przeróżnych lokalach: w szkołach, w war-
sztatach, w barakach zamienionych na tymczasowe obozy, skąd miano ich
później rozmieszczać po jakichś cudem wygospodarowanych mieszkaniach.
Kierował w tym czasie dużym ambulatorium lekarskim. Pewnego dnia
otrzymał z Wydziału Zdrowia polecenie, by natychmiast udać się do jednego
z takich obozów, znajdującego się w rejonie jego ambulatorium. Miał tam
zorganizować punkt sanitarny i zapewnić przesiedleńcom stałą pomoc
lekarską. Obóz mieścił się w pięciopiętrowym, wielkim i ponurym gmachu,
który do chwili wybuchu wojny, a może do powstania getta, stanowił siedzibę
sekty mariawitów . Szedł tam nie bez pewnej ciekawości. Żydzi niemieccy
40
stanowili w Europie społeczność zupełnie wyjątkową. Zarówno ze względu
na rolę, jaką do momentu objęcia władzy przez hitleryzm odgrywali w życiu
kulturalnym i gospodarczym Niemiec, jak i ze względu na zupełnie swoistą,
powstałą w ciągu ostatnich stu lat mentalność. Wiele się na tę mentalność
składało, ale przede wszystkim przekonanie o własnej odrębności i wyjątko-
wości. Trochę mu o tym wszystkim opowiadał ojciec, który – jak większość
Żydów polskich – niemieckich Żydów nie lubił. Znacznie lepiej poznał
te sprawy podczas studiów we Francji. Przypadły one na okres objęcia

39 Od 16 października do 4 listopada 1941 r. do łódzkiego getta Niemcy deportowali 20 tys. Żydów,
m.in. z Berlina, Hamburga, Frankfurtu nad Menem, Wiednia, Luksemburga czy Pragi. W getcie
zostali ulokowali w masowych kwaterach, na pomieszczenia dla deportowanych przeznaczono
głównie budynki szkolne. Większość przybyłych stanowili ludzie starsi, zupełnie nieprzygotowani
do życia w warunkach getta. Por. Kronika…, t. 1, s. 320-332.
40 Mariawici – chrześcijańska grupa wyznaniowa, która powstała w Polsce na przełomie XIX i XX
wieku, oparta na objawieniu Miłosierdzia Bożego, którego miała dostąpić polska zakonnica Maria
Franciszka Kozłowska. Początkowo działała w ramach Kościoła rzymskokatolickiego. W 1906 r.,
po ekskomunice nałożonej przez papieża Piusa X, została z niego wyłączona. Szerzej: K. Mazur,
Mariawityzm w Polsce, Kraków 1991; S. Rybak, Mariawityzm. Studium historyczne, Warszawa 1992.
73

Mostowicz_zgck_-010214_.indd 73 14-01-31 14:37