Page 171 - Centrum Dialogu im. Marka Edelmana. "Żółta gwiazda i czerwony krzyż" Arnold Mostowicz

i podczas apelu każdy kapo , każdy blockaelteste , uważał za swój obo-
161
162
wiązek człowieka o takim wyglądzie kopnąć, uderzyć lub przynajmniej
popchnąć. Wystarczyły pierwsze dwa dni doświadczeń, by mnie prze-
konać, że do najważniejszych przyczyn, które mogły zrobić ze mnie
muzułmana , czyli kandydata na szybki koniec w piecu, należał wygląd
163
zewnętrzny. Na szczęście natrafiłem na więźnia – był to również Żyd
z Łodzi – który dla odmiany otrzymał spodnie i marynarkę o wiele dla
niego za duże. Porcja chleba, którą, proponując zamianę, dołączyłem do
mego ubrania, przesądziła resztę. I oto wyglądałem, powiedzmy, przyzwo-
icie. Nie byłem narażony na kopniaki i szturchańce, a chodząc szybkim,
zdecydowanym krokiem, sprawiałem wrażenie jakiejś fiszy obozowej.
Krótko mówiąc, mogłem się jako tako swobodnie poruszać.
Zanim jednak dokonałem tej tak korzystnej dla mnie transakcji, już
na samym wstępie oświęcimskiego rozdziału mojego życiorysu, w pierw-
szym dniu moich nowych doświadczeń poddany zostałem próbie, która
nauczyła mnie, że świat, w którym się znalazłem, oprócz groźnego
oblicza, potrafi pokazać również gębę zgoła groteskową. Ta sprawa nie
ma co prawda żadnego związku z Jerzem, ale chciałbym Ci ją opisać.
Cały nasz transport, a ściśle mówiąc to, co po selekcji zostało z jego
męskiej części, powiedzmy, około tysiąca więźniów, zebrano w jednym
z kilkudziesięciu baraków w tej części Brzezinki, która nosiła nazwę obozu
cygańskiego . Siedzieliśmy na kamiennej podłodze, ściśnięci jak sar-
164
dynki w puszce. Wzdłuż baraku biegła ceglana obudowa pieca. Na tym to
piecu siedziało kilku esesmanów oraz jakiś funkcyjny więzień o nieokre-
ślonej władzy. I ten to właśnie więzień wystąpił z przemówieniem, którego

161 Kapo – szef komanda roboczego, funkcja w niemieckich obozach koncentracyjnych pełniona przez
więźniów. Kapo – choć sam był więźniem – cieszył się wieloma przywilejami: dostawał np. dodatkowe
porcje żywności. Miał też władzę nad podlegającymi mu więźniami.
162 Blockältester (starszy bloku) – zwany także blokowym. Sprawował nadzór nad więźniami
umieszczonymi w jednym baraku więźniarskim. Był odpowiedzialny za wszystko, co się w nim
działo: za porządek, czystość, rozdzielanie jedzenia, punktualne wyjście do pracy i na apel, a przede
wszystkim za stan liczebny więźniów.
163 Muzułman – wycieńczony więzień obozu koncentracyjnego, człowiek zniszczony fizycznie i duchowo,
niemający ani sił, ani woli do dalszej walki o życie, zazwyczaj z obozowymi dolegliwościami.
Najbardziej pogardzana postać w obozie.
164 Obóz cygański (BIIe) – znajdująca się w Auschwitz II (Birkenau) pierwsza część sektora BII powstała
w lutym 1943 r., przeznaczona była dla rodzin romskich (Zigeunerlager) i zlikwidowana w sierpniu 1944 r.
169

Mostowicz_zgck_-010214_.indd 169 14-01-31 14:37