Page 102 - Centrum Dialogu im. Marka Edelmana. "Żółta gwiazda i czerwony krzyż" Arnold Mostowicz

Prawdziwy koniec łódzkiej dintojry

Początek tego, co mam panu do powiedzenia, sięga bardzo dawnych
czasów. My, Żydzi, wie pan, tak bardzo przywykliśmy do batów histo-
rii, że nasze dzieje poszatkowaliśmy według klęsk, którymi żydowski Pan
Bóg doświadczał swój naród wybrany. Od niewoli egipskiej począwszy
słupy milowe tych dziejów z rzadka tylko wyznaczają epoki względnego
spokoju i jeszcze względniejszego dobrobytu. Większość tych słupów
przybrana jest podartym tałesem lub zakrwawioną poszwą po pogromie.
Jeszcze w okresie mojego dzieciństwa, gdy w sobotnie popołudnia cała
rodzina zbierała się u babki, o rzeziach dokonywanych przez kozaków
Petlury czy białogwardzistów Denikina opowiadano sobie jak o wyda-
87
86
rzeniach ciągle aktualnych, jakby cytowano z gazety kronikę wypadków.
Wydarzenia te, wie pan, przyjmowane były przez wielu Żydów jako coś,
co pozwala uwiarygodnić bieg historii. Bez nich byłaby nierzeczywista.
Czasy mojej młodości oznakowane były innymi rzeziami i pogromami.
Ukrzyżowani zostali Żydzi przez naród, który ukochali, a rolę Piłata grał
cały świat cywilizowany, ze swoimi instytucjami i kościołami... Nie, nie...
Niech mi pan nie przerywa. Naprawdę nie ma się o co spierać. Zgodzę
się z panem, że rozpocząłem opowiadanie uderzając w nazbyt potężny
dzwon, choć to przecież ani Hagada , ani Księga Estery . A poza tym,
89
88
jakie w ogóle znaczenie może mieć mój pogląd na te sprawy? Mniej on
znaczy niż pyłek na klapie pańskiej marynarki... O tutaj, pozwoli pan,
86 Symon Wasylowycz Petlura (1879-1926) – ukraiński polityk i działacz narodowy, ataman – naczelny
dowódca wojsk Ukraińskiej Republiki Ludowej oraz prezydent URL w latach 1919-1926 (od 1921 r.
na uchodźstwie).
87 Anton Iwanowicz Denikin (1872-1947) – rosyjski oficer, generał carskiej armii podczas I wojny
światowej, dowódca Armii Ochotniczej, jeden z kilku najważniejszych dowódców „białych” podczas
rosyjskiej wojny domowej 1918-1921. W 1919 r. przez Ukrainę pod wszystkimi administracjami
sprawującymi władzę na jej terytorium przetoczyła się fala antyżydowskich pogromów, w której
życie straciło blisko 100 tys. ludzi, większość padła ofiarą napadów rabunkowych przeprowadzanych
oddziały podporządkowane URL, Kozaków dońskich z oddziałów gen. Denikina.
88 Hagada – z języka hebrajskiego: opowiadanie, opowieść, saga. Najbardziej znaną hagadą jest
opowieść ułożona na pamiątkę wyjścia ludu Izraela z Egiptu. Jest czytana podczas wieczerzy
sederowej w święto Pesach.
89 Księga Estery – jedna z ksiąg biblijnych wchodząca w skład Starego Testamentu opisująca historię
Izraelitki - tytułowej Estery, która skutecznie broni swój naród przed prześladowaniami. Na pamiątkę
zdarzeń opisanych w Księdze Estery Żydzi obchodzą święto Purim.
100

Mostowicz_zgck_-010214_.indd 100 14-01-31 14:37