Page 202 - Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi. Chava Rosenfarb „Między miasteczkiem i Łodzią. Opowieść o miłości”.

ideały… są jak horyzont… Gdy zmierza się w jego stronę, on wciąż się oddala…
Dlatego muszę pokładać nadzieję nie w samym raju… tylko w drodze, która do
niego prowadzi”.”
Tymczasem spotkanie wciąż jeszcze nie zbliżało się ku końcowi. Po Lejbie
pokazał się na trybunie porządnie ubrany, grubawy młody człowiek ze spiczastą
bródką.
– To sekretarz partii – wyszeptał Wowa.
Sekretarz partii zaczął mówić rozgoryczonym i drżącym z oburzenia głosem.
– Co to za niedorzeczność, towarzysze! – wołał wzburzony – że niemieccy
socjaldemokraci zagłosowali w Reichstagu za kredytami militarnymi dla rządu
cesarza Wilhelma! I czy rosyjscy socjaldemokraci z Plechanowem i anarchiści
z Kropotkinem są lepsi? Czy nie podżegają swoim rosyjskim hurapatriotyzmem
przeciwko Niemcom? Ten oto Burgfrieden , towarzysze – wołał mówca – to
37
patriotyczne i nacjonalistyczne zbratanie się klasy robotniczej z burżuazją, jest
czarną plamą na sumieniu nas wszystkich, towarzysze!
Jankew obrócił głowę do Wowy i wyszeptał:
– Nie rozumiem. To przecież spotkanie w sprawie nowej żydowskiej szkoły.
Jaki związek mają z tym jego słowa…
– Jaki mają z tym związek? – zagotował się zaraz Wowa. – Jak najbardziej
mają z tym związek! Myślisz, że zbudujemy szkołę w powietrzu? Nasza szkoła
musi być zakorzeniona w życiu. Jesteśmy realistami – oto kim jesteśmy – i wi-
dzimy, że jedno ma związek z drugim. Poczekaj tylko, a zaraz zobaczysz, jak on
powiąże te dwie sprawy.
Jankew uśmiechnął się do siebie. Był przecież w końcu na żydowskim zgro-
madzeniu – a czy pilpulistyczne argumentowanie nie było mocno zakorzenione
38
w żydowskim myśleniu? Sekretarz partii, jak gdyby usłyszał szept Wowy, wy-
ciągnął z kieszeni plik papierów i już z rozpogodzoną twarzą śpiewnym głosem
zaczął przytaczać cytaty z artykułów Jeana Jauresa, Romaina Rollanda, Stefana
Zweiga .
39
– Ci oto myśliciele, towarzysze – wołał – ci ludzie wielkiego ducha, ci prorocy
z obu stron frontu, mówią językiem innej Europy, towarzysze! Językiem człowieczeń-
stwa, braterstwa między narodami! Do tej oto Europy należymy my – bezrobotni
tkacze, pończosznicy, dziewiarze, krawcy, szewcy, cała ciężko harująca żydowska
klasa robotnicza i w tym oto duchu, towarzysze, będziemy wychowywać nasze

37 Burgfrieden (niem.) – rozejm.
38 Pilpul (hebr.) – debata, dyskusja; metoda studiowania fragmentów tekstu polegająca na drobia-
zgowym zestawianiu argumentów za i przeciw oraz rozważeniu różnych kontekstów, w celu znale-
zienia rozwiązania.
39 Jean Jaures, Romain Rolland, Stefan Zweig – wszyscy trzej działali na rzecz pokoju, współpracy
202 między narodami oraz obrony godności ludzkiej.