Page 455 - Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi. Chava Rosenfarb - Listy do Abraszy.

Żywię ciepłe uczucia wobec rodziny i nawiązuję bliższą więź z Wierką. Nasze
sprzeczki kończą się i coraz częściej wdajemy się w poufałe rozmowy, chociaż
o drugorzędnych sprawach. Wierka jest cierpliwa, przystępna i opowiada mi
chętnie o swoich przyjaciołach i sobie. Jednak jakaś część niej pozostaje dla
mnie obca i pełna zagadek. Ja również powstrzymuję się od odkrycia przed nią
tego, co leży na dnie mego serca. Każda z nas żyje swoim własnym życiem i myśli
o własnej przyszłości. Żyjemy dla niej, tak samo jak nasi rodzice. Chociaż teraz
nie czuję się dłużej gorsza od Wierki, zazdrość o nią wciąż tkwi gdzieś głęboko
we mnie, niczym narośl. Jednak przez to, że tak długo żyłam, nosząc ją w sercu,
nie zdaję sobie już z niej sprawy.
Najlepiej czuję się w relacji z Nońkiem. Z nim kontakt jest najłatwiejszy, beztro-
ski. Lubię na niego patrzeć. Ma w sobie chłopięcy wdzięk i wrażliwość. Rysy jego
twarzy są szlachetne i delikatne. Nie mogę powstrzymać się od przeczesywania
palcami jego krótkich, brązowych włosów. W odkrywaniu przez niego świata
jest swoista świeżość i oryginalność, podobnie jak w jego sposobie wyrażania
się, który powoduje, iż wracam myślami do moich własnych lat dziecinnych i do
samych korzeni mowy. Jest to zabawne i intrygujące. Dzięki Nońkowi opanowuje
mnie nagle pragnienie, by zostać nauczycielką, lecz nie jakąś zwyczajną, tylko
reformatorką systemu szkolnictwa w globalnym wymiarze – pedagogiem z wi-
zją. Jestem przekonana, iż szkoła jako instytucja edukacyjna poniosła zupełną
porażkę, że niweczy urok dzieciństwa, psuje naturalne wyczucie piękna, podci-
na skrzydła fantazji dziecka i tępi jego wrodzoną kreatywność. Książka Sigrid
Undset 319 pt. Szczęśliwy wiek 320 jest moją biblią.
W Moskwie mają miejsce procesy sowieckich przywódców. W Hiszpanii trwa
wojna domowa. Szaleństwo rozpętane przez Hitlera i Mussoliniego rozprzestrze-
nia się i sięga progów Polski. Atmosfera podczas Twoich wizyt w naszym domu,
Abraszo, które zwykły być radosnymi wydarzeniami, zostaje zatruta zażartymi
dyskusjami między Tobą a Jankewem. Jeśli bierze w nich udział również Wowa
Cederbojm, muszę wybiec z mieszkania. Nie mogę pojąć, dlaczego jesteście
tak wściekli na siebie nawzajem. Wszyscy trzej zgadzacie się, jeśli chodzi o mo-
skiewskie procesy, wojnę domową w Hiszpanii czy umacnianie się faszyzmu
i całą okropną sytuację polityczną na świecie. Wasze opinie różnią się jednak
całkowicie w kwestiach dotyczących żydowskiego losu i znalezienia rozwiąza-
nia dla żydowskiego narodu. Chociaż Ty i tata jesteście coraz silniej do siebie
przywiązani, ideowo coraz bardziej oddalacie się od siebie. Obaj martwicie się

319 Sigrid Undset (1882-1949) – norweska pisarka, autorka powieści i opowiadań, w 1928 r. otrzy-
mała Nagrodę Nobla w dziedzinie literatury.
320 Szczęśliwy wiek – powieść Sigrid Undset z 1908 r., której tematem jest romantyczna miłość mło-
dych dziewcząt i moralny konflikt pomiędzy obowiązkami społecznymi i oczekiwaniami rodziny
a dążeniem do wolności i swobodnego rozwoju. 453