Page 39 - Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi. Chava Rosenfarb - Listy do Abraszy.

na drzwiach wizytówka: Binele i Jankew Polin . Zrywam z drzwi zasłonę z pajęczyn
35
i mówię do pary, która jest w środku: „To ja, Miriam Polin, wasza córka”.
Pytają mnie chórem: „Dlaczego uciekłaś z domu, córko?”.
A tak w ogóle to minęło nie więcej niż dziewięć miesięcy wieczności, odkąd
wszyscy opuściliśmy getto i zostaliśmy przetransportowani do Auschwitz. Dokąd cię
stamtąd odesłali? Dokąd wysłali mojego tatę, Marka i Nońka? Dokąd posłali syna
Balci, Gabiego, i narzeczonego Wierki, Icchoka? Nie dam rady policzyć, jak długo my,
kobiety, pozostawałyśmy w Auschwitz. Balcia mówi, że trzy tygodnie. Ale to wydaje
się niemożliwe. Potem przetransportowano nas do obozu Hummel w pobliżu Ham-
burga. Tam pracowałyśmy na przedmieściach, budując domy dla zbombardowanych
Niemców . Byłyśmy w lasku, w ruinie, dokąd zapędzili nas strażnicy, kiedy spadły
36
te cudowne bomby, kiedy z litościwego nieba spływał wielki deszcz. Wówczas Leja,
nasz skowronek, zaczęła śpiewać twój ulubiony wiersz Lejwika :
37
Dremlender jingele, jingele majn,
Kuk niszt cu mir in ojgn arajn… 38

*

Miriam rozejrzała się i dostrzegła, że to nie lasek w ruinie, przy budowie, lecz
że jest w lesie w Stefanowie , gdzie razem z rodziną jeździła na letnisko.
39
Jej prycza stała pomiędzy drzewami. Było po wielkiej ulewie. Powietrze przyjemnie
pachniało zielonymi szyszkami i żywicą. Przy samej pryczy stała matka, pochylając
się nad nią. Deszcz, który właśnie ustał, wylewał się z oczu matki, ochlapując jej
staromodną suknię szabesową, niegdyś niebieską – którą miała na sobie w dniu
ślubu. Jest w niej na zdjęciu z ojcem. Ta fotografia za szkłem, w cienkiej brązowej
ramce, wisiała nad łóżkiem rodziców w domu przy Nowomiejskiej. Sukienka matki
tak wyblakła, że niemal wydawała się biała, nie błękitna.

35 Binele i Jankew Polin to bohaterowie powieści Bociany, która inspirowana była historią rodziców
pisarki – Simy i Abrahama Rozenfarbów.
36 Między wrześniem 1944 i kwietniem 1945 w podobozie Neuengamme w dzielnicy Hamburg-Sasel
pracowało około 500 kobiet, większość Żydówek z łódzkiego getta przywiezionych z Auschwitz.
Były zatrudnione przy konstruowaniu domów z prefabrykatów i porządkowaniu terenu po bom-
bardowaniach.

37 Lejwik, właśc. Lejwi Halper (1888-1962) – poeta i dramaturg piszący w języku jidysz, autor m.in.
Golema, bundysta, od 1913 roku mieszkał w Stanach Zjednoczonych.
38 Drzemiący chłopcze, chłopcze mój / Nie patrz mi w oczy… Zob. https://yiddishsong.wordpress.
com/2022/01/31/¨dremlender-yingele¨-performed-by-ita-taub/

39 Stefanów – wieś nad Nerem pod Łodzią. 37