Page 381 - Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi. Chava Rosenfarb - Listy do Abraszy.

– Bardzo możliwe – szepcze nam do uszu – że Abele jest jednym z lame-
dwowników 272 , a to dzięki ich dobrym uczynkom istnieje świat. – I opowiada
nam o świętych ludziach oraz o rabinie reb Israelu Baal Szem Towie 273 oraz
o dobrym rebe z Warki , od którego Wierka i ja pochodzimy, a który zwykł
274
tańczyć, wychodząc na drogę naprzeciw chasydom przybywającym, by oddać
mu cześć. Babcia mówi nam, że warecki rebe uczył swoich chasydów, iż świat
musi się nieustannie odnawiać poprzez dobroć i miłość. Wierka zgadza się
z tym i dla odmiany niczego w tych opowieściach nie krytykuje. Chociaż Wierka
należy do SKIF-u dłużej ode mnie i na pewno wie lepiej, jak należy rozmawiać
o religii, rabinach i chasydach, to jednak siedzi dokładnie jak ja z otwartymi
ustami i nadstawiając uszu, by nie uronić ani jednego słowa wychodzącego
z ust babci.
Obie lubimy też chodzić na Pociejów w dni targowe. Kiedy ciocie zajęte są
obsługiwaniem klientów, my ruszamy w wędrówkę po Pociejowie, który prze-
obraża się w tętniące życiem, interesujące miejsce. Z przyjemnością chłonę
zmysłami miszmasz kolorów, zapachów, dźwięków, a także widok kur, kaczek,
świń, koni i wozów załadowanych różnego rodzaju warzywami i wyrobami mlecz-
nymi. Lubię obserwować chłopów w ich kolorowych ubraniach i przysłuchi-
wać się, jak handlują i rozmawiają miejscową, chłopską gwarą. Kiedy dzwon
kościelny rozdzwania się na południową mszę, babcia przynosi do sklepiku
coś do jedzenia. Czasami przyprowadza ze sobą za rękę dziadka Josela, by
mógł przynajmniej posłuchać, jak świat szumi wokół niego, skoro nie może
go zobaczyć.
Dziadek rozsiada się na skrzynce i opiera o ścianę. Między nogami trzy-
ma białą laskę, zaciskając zgrubiałe dłonie na jej rączce. Ze swoją wspania-
łą, białą brodą i gęstymi, białymi brwiami wygląda jak postać wyjęta z opo-
wieści biblijnych babci Hindy: niczym święty wędrowiec, który przysiadł, by
odpocząć nad brzegiem rzeki życia przepływającej przed jego niewidzącymi
oczami.
Wierka koniec końców zaprzyjaźnia się z kuzynką Libą, która ku naszemu
wielkiemu zdziwieniu potrafi rymować tak samo jak ona. Pewnego razu, gdy
Wierka idzie do Liby do sklepiku tekstylnego, a ciocie są zajęte obsługiwaniem
klientów, siedzę sama obok dziadka Josela.

272 Lamedwownik (z hebr. lamed, waw – 36) – jeden z 36 sprawiedliwych, od których zależą losy
świata.

273 Baal Szem Tow – rabin Izrael Ben Eliezer (1700-1760), cadyk, jeden z twórców chasydyzmu na
terenie Rzeczypospolitej, zafascynowany kabałą. Nauczał, że zło należy zwalczać dobrem, a Boga
chwalić nie poprzez ascezę, a taniec i śpiew.
274 Cadyk z Warki – Izrael Kalisz, zwany Icchakiem z Warki (1779-1848) – chasydzki cadyk, założy-
ciel dynastii cadyków wareckich, znany jako obrońca praw Żydów. 379