Page 24 - Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi. Chava Rosenfarb - Listy do Abraszy.

odczuwam swoją winę. Och, gdybym tak mogła przywołać, sprowadzić i naprawić
to wszystko, co przeminęło! Abraszko, mój nauczycielu, mój przewodniku, znasz
drogę wyjścia z tej dżungli ciemności?

Na zewnątrz przelatywały ogłuszająco hałaśliwe metalowe samoloty. Miriam
otworzyła oczy i zwróciła głowę w kierunku okna. Rozległy się salwy armatnie.
Powietrze w oknie zdawało się drżeć. Na niebie, między gałęziami kasztanowca,
zataczały kręgi białe pióropusze dymu. Na ich tle rysowały się sylwetki Balci
i Malki. Obie patrzyły w niebo. Balcia nie płakała, ale małe baloniki śliny rosły
i pękały na jej ustach niczym u dziecka, które bawi się mydlanymi bańkami. Stała
objęta przez Malkę, która też spoglądała w niebo i coś szeptała w jej ramię:
– Zobaczysz, mamo, znajdą go. Widzisz przecież, że znaleziono Abraszę. Gabi
miał większe szanse…
Miriam pisała w pamięci:

Malka ma rację, Abraszo. Tacy jak Ty i ja nie mieli wielkich szans. Może ocale-
liśmy tylko dlatego, że nie pozwoliliśmy zgasnąć płomykowi miłości. Więc ocalał.
Czekajmy na naszych ukochanych, aby świętować z nimi ten dzień.

Na zewnątrz cały czas szły kobiety. Od czasu do czasu ktoś zatrzymywał się
pod oknem i wymieniał gorączkowe słowa z Balcią i Malką. Miriam nastawiła
uszu. Okruchy rozmowy docierały do niej niczym dźwięki obcego języka, wy-
pełnione frazami, które ledwo pojmowała. Była bardzo zaciekawiona. Musiała
wiedzieć. W nowym obozie przecież należało być czujnym i zbierać informacje.
Na wszelki wypadek…
– Co mówią? Co słychać? – nieustannie pytała.
– Na dole mówią, że odbywa się konferencja Narodów Zjednoczonych w San
Francisco i że Żydowski Kongres Światowy przysłał tutaj telegram – przeka-
20
19
zała jej Malka.
– No i co?
– No i nic. Wyobrażam sobie, że telegram dotyczy nas. Że mowa w nim o wszyst-
kim, co się wydarzyło z Żydami. Cały świat zadrży w posadach, kiedy się dowie.
Malka mówiła poważnie czy też stroiła sobie żarty? Nieważne. Cały świat
i tak drżał w posadach. Miriam postrzegała świat, tę ziemską kulę, jako przebity,
pognieciony, czarny balon, który przygniata Sorkę. Kolejna fala salw armatnich

19 Konferencja założycielska Organizacji Narodów Zjednoczonych rozpoczęła się 25 kwietnia 1945
roku w San Francisco.
20 Światowy Kongres Żydów, ang. World Jewish Congress – utworzony w 1936 roku w Genewie,
początkowo stawiał sobie za główne zadanie obronę Żydów w III Rzeszy, po II wojnie światowej
22 miał reprezentować interesy żydowskie na arenie międzynarodowej.