Page 44 - Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi. Roman Kent "Jedynym wyjściem była odwaga".

chyba przygotować je zawczasu w oczekiwaniu na tę pamiętną chwilę.
24
„Vaterland” w końcu odzyskał miasto.
Natychmiast po przybyciu na miejsce niemiecka administracja zare-
kwirowała najcenniejsze budynki na cele wojskowe i cywilne. O ironio,
Gimnazjum Żydowskie, do którego chodziliśmy (trzy osobne budynki),
zostało właśnie przeniesione do pięknego, nowego gmachu, wyposa-
25
żonego w najnowocześniejsze udogodnienia . Miał on zostać oficjalnie
otwarty podczas uroczystej ceremonii, lecz nigdy do tego nie doszło,
ponieważ został skonfiskowany przez Niemców.
Świętowanie przejęcia miasta trwało nadal i Tata został w pewnym
sensie wciągnięty w owe bachanalia, kiedy trzech kierowników jego
fabryki, Niemców, którzy bardzo go szanowali, poprosiło go, aby wraz
z nimi uczcił wiekopomne zwycięstwo. Nie było możliwości, aby odmówić.
Pamiętam dyskusję prowadzoną przez rodziców przyciszonymi głosami,
zanim ojciec wyszedł wieczorem z domu, lecz byłem zbyt młody, aby
w pełni zrozumieć jego słowa pocieszenia kierowane do matki. Próbował
jej wyjaśnić, że nie miał wyjścia, i zapewniał, że skoro ci ludzie są jego
kolegami i pracownikami, to wszystko będzie dobrze. Powiedział, żeby
się nie martwiła ani nie bała, i zakazał jej czekać na swój powrót, gdyż
nie wiedział, kiedy „uroczystości” się zakończą.
Pomimo jego zapewnień Mama była zdenerwowana. Kiedy kładłem się
spać, nadal była na nogach. Obudziwszy się w środku nocy, zobaczyłem,
że chodzi tam i z powrotem, czekając na ojca. W końcu wrócił nad ranem.
Był nadal w jednym kawałku, lecz w żałosnym stanie. Po raz pierwszy
w życiu był kompletnie pijany. Cała rodzina pomagała położyć go do
łóżka. Był tak nieprzytomny, że zasnął jak kamień, gdy tylko położył
głowę na poduszce.
Kilka dni później szkoła zaczęła działać w starych budynkach. Nauczy-
ciele starali się zachować spokój, lecz widzieliśmy, że były to tylko pozory
– zareagowaliśmy więc tak samo. Udawaliśmy, że się uczymy.
Któregoś dnia wróciliśmy ze szkoły i próbowaliśmy wejść do domu,
lecz drzwi wejściowe były zamknięte. Widniała na nich wielka pieczęć

24 Vaterland (niem.) – ojczyzna w znaczeniu politycznym, narodowym.
25 Gimnazjum Towarzystwa Żydowskich Szkół Średnich miało się wprowadzić do nowego
budynku przy ul. Anstadta 7 po wakacjach, we wrześniu 1939 roku. Jednak zamiast
żydowskich uczniów, gmach zajęło Gestapo.

44