Page 71 - Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi. Chava Rosenfarb "Bociany. Opowieść o sztetlu”.

– Wiem, po co do mnie wpadłeś i kto cię przysłał.
– Tak, wiesz? To może i mnie oświecisz? – Fiszel wyglądał na niewinnie
pokrzywdzonego. – Nie mam już prawa przyjść do ciebie tak po prostu? Czy nie
łączą nas kompletnie żadne wspólne przeżycia?
Mimo braterskiego tonu Fiszelego Josel nawet nie drgnął i powiedział, co
czuł:
– Jeśli mamy tyle wspólnego, to powinieneś wiedzieć tak jak ja, że na to,
o czym warto rozmawiać, brak słów, a na to, o czym nie warto rozmawiać, każde
słowo jest zbyteczne.
Uśmiech znowu zaigrał na ustach Fiszelego.
– Wiem, że – pokręcił głową – można nie zamienić ani słowa z tobą. Co się
zrobiłeś ni z tego, ni z owego taki niedostępny, co? Wielką fortunę wygrałeś, czy
co?
– Boże uchowaj – odpowiedział spokojnie Josel. – Gdybym posiadał pieniądze,
aby kupić los na loterii, to byłaby dla mnie już wystarczająca fortuna. Nu, tak czy
inaczej, jeśli chcesz koniecznie mówić, mów.
– Pozwalasz mi, że jeśli koniecznie chcę mówić, mam mówić? – Fiszel zaczął
tracić cierpliwość. – Chciałbym, żebyś mnie wysłuchał i to ze zrozumieniem! –
przeszedł do frontalnego ataku, ponieważ żartowanie z Joselem było niemożliwe,
a intymna, przyjacielska rozmowa, na przykład w formie zwierzeń, okazała się
czystym szaleństwem, ponieważ nawet zwykła, ludzka pogawędka nie kleiła się
z nim.
– Gadają w mieście – zaczął mówić i tym razem zadbał, aby jego głos za-
brzmiał mocno – że całkiem nieładnie spławiłeś reb Menaszela Szadchena.
O mało mu głowy nie przytrzasnąłeś. – Fiszel zorientował się, że jego ostry ton
był nie na miejscu. Nie chciał wszczynać z Joselem żadnej kłótni. Powinien go
uspokoić i przekonać. Zagaił nieco cieplejszym tonem, zabarwionym odrobiną
pochlebstwa: – Chcesz mi powiedzieć, że z natury jesteś zadziorny? Nie, bracie,
nie wmówisz mi tego. A więc co? To, co uczyniłeś, jest najlepszym dowodem na
to, że dostałeś się w łapy sitra-achra. To on, szatan, chce, żeby Żydzi nie żenili
się, tylko spali z jego demoniczną żoną. To jest najlepsza droga, aby zniewolić
lud Izraela.
Josel obrócił się i schował do swojego sklepiku, złapał siekierę i z wściekło-
ścią zaczął ciąć bryły wapna, które nawinęły mu się pod rękę. Czyli właściwie
odgadł. Fiszel Rzeźnik rzeczywiście nie przyszedł do niego jak przyjaciel, aby
dotrzymać mu towarzystwa i razem lżejszym uczynić ciężar tego długiego dnia.
To społeczność sztetla znowu podesłała do niego Fiszelego, aby ten zamęczał
Josela. Zgarnął rozkruszone wapno i zdecydowanie pokręcił głową:
– Moje dzieci nie będą mieć macochy, nie ma mowy! – Znowu zaczął rąbać
kolejną bryłę wapna.
Widząc, że Josel znów zamachnął się siekierą na kawałek wapna, Fiszel
pokonał chwilowy strach, który go ogarnął, pozwolił, aby krew odpłynęła z jego 71