Page 371 - Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi. Chava Rosenfarb "Bociany. Opowieść o sztetlu”.

przez całą drogę? – A gdy nie odpowiadała, dodał: – Moja mama powiada, że
nawet, gdy stoi się nad otwartym grobem, nie można tracić nadziei.
Był pewien, że może na nią patrzeć … to dziewczynka, jeszcze dziecko…
15
I pamiętał ją taką maleńką…
Spojrzała na niego z boku przez łzy. W skąpym świetle wieczoru dostrzegła,
że ma teraz na sobie kapotę trzy czwarte. Jego falujące pejsy wysuwały się spod
pomiętej, przekrzywionej jarmułki. Z powodu nierówno rosnącej bródki twarz
jego wyglądała, jakby była w dwóch odcieniach bieli, jaśniejszej i ciemniejszej.
Oczy zaś, których cichego, poważnego spojrzenia nie sposób było uniknąć,
wydawały się czarne.
Innym razem nie przyszłoby jej do głowy, aby wdawać się z nim w rozmowę.
Bo co ją obchodzili chłopcy? Co miała z nimi wspólnego? Byli dla niej obcymi,
ciemnymi cieniami, paradującymi gdzieś opłotkami miasteczka. Nic nie warci,
ani żywi, ani też martwi. Cały rok siedzą schowani w bejt midraszach i sztiblach,
w kątach zatęchłych chałup, z nosami w księgach, nad którymi kołyszą się jak
kukły; albo podnieceni wymachują długimi rękami jeden drugiemu przed nosem,
kłócąc się o absurdalne problemy, które pokazują sobie nawzajem, stukając
w karty ksiąg długimi, kościstymi palcami. Tylko w Simchat-Tora czy podczas
Purimu przejawiają jakieś oznaki życia.
Według niej chłopcy stanowią zupełnie odrębny rodzaj dwunożnych, niezdar-
nych stworzeń, w towarzystwie których człowiek się bardziej nudzi niż w towa-
rzystwie stworzeń czworonożnych. Żółtodzioby – ot co. Pomiędzy nimi istniał
tylko jeden wyjątek: jej brat Herszele, który studiował w jesziwie w Chwostach
i o którym wiele razy myślała. Herszele miał silne ręce i potrafił znosić ból, nie
pisnąwszy przy tym. Był po prostu zupełnie inny.
Ale dzisiaj było jej wszystko jedno. Dzisiaj byłaby gotowa otworzyć swoje
przepełnione serce nawet przed kamieniem. Krztusząc się i pochlipując, zaczę-
ła opowiadać Jankewowi, jak ciasno jej na świecie, że nie ma po co i dla kogo
żyć w Bocianach, że chce się wynieść, gdzie ją oczy poniosą. I kiedy wyrzuciła
z siebie wszystko, co tylko mogła, już tylko płakała. Teraz płakało się jej łatwiej,
przyjemniej. W tym płaczu pojawił się nawet ślad przyjemnego uczucia – jakby
to, co w niej było zamarznięte, zaczęło powoli tajać.
Po dłuższym milczeniu ponownie usłyszała głos Jankewa, do jej uszu docho-
dziły dźwięki urywane, miękkie jak aksamit. Musiała płakać nieco ciszej, aby
móc je usłyszeć.
– Ja… mnie… – mówił – czasami również mnie opada takie pragnienie… aby
się stąd wynieść.
Przestała chlipać na chwilę i popatrzyła na niego przez łzy:
– Dokąd?

15 Ortodoksyjny Żyd nie powinien patrzeć na kobietę, jeśli nie jest jego żoną, matką lub siostrą. 371