Page 21 - Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi. Chava Rosenfarb "Bociany. Opowieść o sztetlu”.

sklep mydlarski i ruszał w stronę szerokiej alei topolowej. Teraz, z workiem ziół
przerzuconym na plecach, wracał z powrotem. Hinda zrozumiała, że spędził noc
obok mokradeł, kąpał się w stawie i pewnie widział twarz księżyca. Reb Sender
powiedział jej przecież kiedyś, że księżyc jest w istocie twarzą boskiej Szechiny ,
29
której oczy oślepły na skutek opłakiwania doli wygnania, które dzieli Ona z ludem
Izraela. Dlatego też, nawet jeśli księżyc świeci, to nie swoim własnym światłem,
tylko tępym blaskiem ociemniałych oczu.
Kiedy reb Sender mijał ich, Hinda pozdrowiła go głosem ciepłym i pełnym
szacunku.
– Co słychać? – zapytał ją z daleka.
– Chwała Jego drogiemu imieniu. Bóg dopomoże – odpowiedziała, krocząc
przed siebie, ale z głową odwróconą, aby popatrzeć na Sendera chwilkę dłużej.
Widok tego drobnego, starego Żyda ze wspaniałą siwą brodą był budujący.
Czuła pokrzepiającą dobroć, która promieniała od niego. Nie miała żadnych wąt-
pliwości, że udając się na odosobnienie, złożył Sender wizytę Joelowi Kowalowi,
który żył sam w chałupie obok swojej kuźni przy szerokiej alei topolowej, het,
daleko za Niebieską Górą. Od wielu lat nikt z Bocianów nie utrzymywał kontaktów
z Joelem, pijakiem, którego podejrzewano o najgorsze rzeczy. Tylko furmani oraz
chasydzi jadący do swojego rebego zatrzymywali się przy kuźni, żeby Joel podkuł
ich konie. Reb Sender Kabalista był jedynym, który przyjaźnił się z kowalem.
Wytłumaczył to kiedyś Hindzie: – Rabbi Meir – powiedział Sender – utrzy-
30
mywał dobre relacje z Aherem , grzesznym heretykiem. Kiedy pytano go, dla-
31
czego przyjaźni się z takim grubianinem, rabbi Meir wyjaśnił: „Aher jest jak owoc
granatu, odrzucasz twardą skórę i delektujesz się owocem”.
Tej zasady Hinda nauczyła się od reb Sendera i traktowała jego postawę jako
wzór w podejściu do ludzi, szczególnie do koleżanek, takich jak Mańka Praczka
czy Dziobata Nechla – żona szamesa Lejbelego. Przede wszystkim miało to
zastosowanie do Nechli, ponieważ była ona bliższa jej sercu, niemal jak ktoś
z rodziny, dlatego też jej wady mocniej dokuczały Hindzie. Nechla była tak pe-
dantyczna w przestrzeganiu wszystkich religijnych praw i tradycji, że nie mogła
wprost znieść tego, aby Hinda powiedziała choć jedno dobre słowo o Mańce
Praczce, tylko dlatego, że Mańka była „ich”. Gdyby Nechla wiedziała, że Hinda

29 Szechina – niecielesna Obecność Boga w świecie, przez kabalistów ukazywana jako żeński aspekt
Boga. Jej obecność była odczuwana w Świątyni Jerozolimskiej, ale jej zasięg nie ma granic.
30 Rabin Meir Baal HaNes (Rabin Meir cudotwórca) – tannaita, zajmował się komentowaniem i wyja-
śnianiem Biblii Hebrajskiej oraz dostosowywaniem zasad prawa do zmieniającej się sytuacji i warun-
ków życia, słynął z pokory i mądrości, a kierował się współczuciem, rozsądkiem i tolerancją.
31 Elizeusz ben Abuyah, który porzucił judaizm, był znany pod przydomkiem Aher – dosłownie: inny.
Był nauczycielem rabina Meira. Mimo dzielących ich różnic, Meir nigdy nie zerwał z nim kontak-
tów i prowadzili religijne dyskusje. 21