Page 136 - Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi. Chava Rosenfarb "Bociany. Opowieść o sztetlu”.

z Rambama i Gemary, stawiać trudne pytania i odpowiadać na nie, przerzucać
21
się argumentami tam i z powrotem, aż jego słuchaczom kręciło się w głowie –
a na koniec podsumować wszystko w prosty, przystępny sposób. Prawdą było,
że i sam reb Lejbele niejeden raz był oczarowany inteligencją rabina. Jednak
sztetl nie miał pojęcia o tym, o czym wiedział reb Lejbele, a mianowicie, że ten
bystry umysł nie był umysłem młodego rabina, lecz należał do dybuka – ducha
jakiegoś zmarłego, grzesznego rabina, który siedział w tym wychudzonym, mło-
dzieńczym ciele. Bowiem zdaniem reb Lejbelego młody rabin zachowywał się
jak opętany. Czy inaczej byłby takim zagorzałym szachistą, znawcą gematrii
22
i notarikonu , czy przyjaźniłby się z reb Senderem Kabalistą i odwiedzał go, by
23
razem z nim studiować tygodniowy fragment Zoharu, a do tego świetnie znał
hebrajską gramatykę?
I co zrobił młody rabin, wysłuchawszy aktu oskarżenia reb Lejbelego przeciwko
Joselowi? Powiedział:
– Przyślij go zaraz do mnie. Muszę poradzić się go w pewnej sprawie.
Reb Lejbelowi aż ścisnęło się serce w obliczu takiej chucpy.
– Poradzić się? Dlaczego akurat jego? – wyjąkał.
– A dlaczego nie? – zapytał rabin śpiewnym tonem, jak gdyby przedrzeźniał
głos reb Lejbelego. – On jest właściwym człowiekiem, jeśli chodzi o kwestię, którą
muszę rozstrzygnąć. Kiedy będę musiał rozwiązać problem dotyczący synagogi,
będę się radził was, reb Lejbie.
– Przecież powiedziałem wam, dlaczego Josele nie jest właściwą osobą,
rabinie kochany. On ostatnio zajmuje się tylko trefnymi sprawami, Boże ratuj
nas!
– Niekoniecznie! – Rabin roześmiał się swoim młodym, dźwięcznym gło-
sem. – A obmawianie kogoś za jego plecami też nie jest całkiem koszerne, reb
Lejbie!
– Nazywacie to obmawianiem, rabinie kochany? – zawołał rozżalony reb
Lejbele i aż poczerwieniał z oburzenia.
– Tak, tak to nazywam! – odciął się ze śmiechem rabin. – I nie zapomnijcie
przysłać zaraz reb Josela do mnie. Im szybciej, tym lepiej.
W reb Lejbie rozbudziła się ciekawość.

21 Rambam – akronim od Rabe(j)nu Mosze ben Majmon – filozof, rabin i sędzia żyjący w XII w., znany
jako Majmonides, kodyfikator prawa religijnego. To on sformułował podstawowe pryncypia juda-
izmu oraz opracował kompendium żydowskiego prawa religijnego – Miszne Tora, zawierającą 613
nakazów i zakazów.

22 Gematria (od grec. geometria) – kabalistyczna metoda egzegetyczna opierająca się na alfabecie
hebrajskim, która zakłada, że słowa i liczby pozostają ze sobą w związku i tworzą ukryte treści.
23 Notarikon (hebr. skrócenie) – jedna z podstawowych kabalistycznych metod pracy z tekstem, pole-
136 gająca na interpretacji poszczególnych liter i rozwijaniu ich w pełne zdania.