Page 44 - Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi. Annette Libeskind Berkovits „Życie pełne barw. Jak Nachman Libeskind przeżył nazistów, gułagi i komunistów"

Skinął na drugiego tajniaka i po chwili na nadgarstkach Nachmana
zacisnęły się kajdanki, zaś ramiona wykręcono mu tak silnie do tyłu,
że obawiał się, iż barki wyskoczą mu ze stawów. Agenci wrzucili go do
furgonetki i zawieźli na komisariat. Nachman spędził noc w areszcie.
Głowa bolała go od uderzenia – upadł, kiedy wepchnęli go do celi. Mówił
sobie, że w świetle dnia ktoś go wysłucha, zrozumieją, że to pomyłka,
i wypuszczą go stąd.
Rano został przewieziony do więzienia przy ulicy Gdańskiej 13.

* * *

Pamiętam, że po raz pierwszy rozmawialiśmy o uwięzieniu ojca, kiedy
byłam nastolatką; czułam wtedy, że nie mówi mi wszystkiego. Chciałam
wiedzieć ze szczegółami, jak go traktowano, a przede wszystkim jak tam
trafił. – Powiedz mi więcej – przynaglałam go raz po raz, jak zdarta płyta.
Nie chciałam mu mówić, że z braku krwawych szczegółów wyobrażałam
sobie chłostę, podtapianie, rażenie prądem, gwałty i najróżniejsze rodzaje
tortur, których nawet nie potrafiłam nazwać. Któregoś razu spojrzałam
nawet na jego paznokcie, aby dostrzec jakiekolwiek ślady wyrywania ich
zardzewiałymi szczypcami – były jednak schludnie obcięte, kwadratowe
i jak zawsze nieskazitelnie czyste, bez żadnych oznak okaleczenia. Ojciec
zawsze umiał odeprzeć moje pytania jak sprawny szermierz.
Ciągle chodziło mi po głowie zdanie, które ojciec często powtarzał
podczas oglądania niektórych wiadomości. Jeżeli podawano informacje
związane z przestępstwami, więzieniem, a szczególnie recydywą, kręcił
głową i mówił:
– Jeśli amerykańskie więzienia choć trochę przypominałyby to,
w którym ja wylądowałem, to wierzcie mi, żaden z tych ludzi nie chciałby
znaleźć się tam ponownie.
Nie był szczególnie przywiązany do telewizji, z wyjątkiem dzienników,
lecz kiedy zdarzyło mu się przy zmienianiu kanałów trafić na reality
18
show, na przykład taki jak COPS , był szczególnie oburzony nieskutecz-

18 Amerykański program telewizyjny pokazujący na żywo funkcjonariuszy policji
zatrzymujących przestępców, pojawił się na antenie Foxa w 1989 r. i przez ćwierć
wieku święcił sukcesy w Stanach Zjednoczonych.

44