Page 63 - Centrum Dialogu im. Marka Edelmana. "Żółta gwiazda i czerwony krzyż" Arnold Mostowicz

pozostało nieme i żaden święty nie pomógł duszom zabitych odnaleźć
drogi do wiecznej szczęśliwości. Kiedy dorożka skręcała w Brzezińską,
miałem po prawej stronie placyk między domami obozu cygańskiego.
Widziałem uciekające do tyłu ciemne, ponure twarze, jakieś ręce podnie-
sione do góry i dochodziło do mnie słabnące echo krzyku. Co się właściwie
stało? Nic się nie stało. Dwóm chorym na dur plamisty odebrano szansę
wygrania walki o życie.
Jansen milczał przez całą drogę powrotną. Po tym swoim zimnym popi-
sie miał teraz minę niesfornego chłopca, który stłukł słoik z konfitu-
rami. W pewnej chwili uniósł głowę, jak gdyby chciał coś powiedzieć
– nie wiadomo do kogo, do siebie? do psa? – ale zrezygnował z tego
zamiaru. Wilczur nie spuszczał oczu ze swego pana. Uważałem, by sie-
dzieć jak najbardziej z brzega i nie zetknąć się z puszystą sierścią psa.
Zanim zszedłem z dorożki przy rogu Łagiewnickiej, zwróciłem się do
Jansena z uwagą, której formę w języku niemieckim uważnie sobie przez
całą drogę w myślach przygotowywałem:
– Tego pańskiego psa, panie Oberscharführer, nie należy w ogóle pusz-
czać na teren obozu. Łatwo może na swojej sierści przenieść wszy.
Jansen spojrzał na mnie tak, jak gdyby widział mnie po raz pierwszy
w życiu. Gdy skończyłem, machnął tylko ręką i powiedział krótko:
– Quatsch! – Co znaczyło, że gadam głupstwa.
Gdy znalazłem się na ulicy, głęboko odetchnąłem. Odrapane, zrujno-
wane domy getta wydały mi się odświeżającą dekoracją, czymś bliskim
i przytulnym, po wydarzeniach sprzed parunastu minut. Wokół mnie żyło,
marzło, głodowało getto, nieświadome groźby, jaka nad nim od kwadransa
zawisła. Poszedłem prosto do Wydziału Zdrowia. Jego kierownikiem był
wówczas ów dr M., który posłała mnie do szpitala dla zakaźnie chorych.
Już wiedział o mojej wizycie u Cyganów. Nie znał tylko jej przyczyny.
Wszystko mu więc zrelacjonowałem, nie opuszczając żadnego szczegółu.
Zrozumiał od razu, co oznaczała dla getta epidemia duru plamistego
w obozie cygańskim…
Co było dalej – na ogół wiadomo. Zbyt wiele pozostało na temat
dalszego rozwoju wydarzeń dokumentów, bym musiał je tutaj szczegó-
łowo omawiać. Przypomnę tylko pokrótce, że władze niemieckie wydały

61

Mostowicz_zgck_-010214_.indd 61 14-01-31 14:37