Page 61 - Centrum Dialogu im. Marka Edelmana. "Żółta gwiazda i czerwony krzyż" Arnold Mostowicz

bramy. Były tu, jak się okazało, dwie izby zajęte przez niewielki szpitalik,
czyli, jak się to wówczas nazywało, rewir. Jansen zatrzymał się na progu
jednej z izb, mnie przepuszczając do środka. W każdym z pokoików
stało pod dłuższymi ścianami osiem piętrowych prycz. Wszystkie były
zajęte. W kilku leżało po dwóch chorych. Ciekawe, że nie przypominam
sobie, aby wśród tych chorych znajdowały się kobiety. Z perspektywy
lat zadaję sobie pytanie, czy w ogóle tam w obozie były kobiety.
Pamiętam dokładnie wiele zaobserwowanych wówczas szczegółów, ale
tego, dość dla niniejszego raportu ważnego, nie mogę sobie przypo-
mnieć. Wprawdzie nie zmienia to istot rzeczy, ale chyba przez analogię
mogę sądzić, że jednak były w tym obozie całe rodziny. Choć nie pamię-
tam, bym dostrzegł jakieś dzieci. A analogia dotyczy części cygańskiej obozu
w Birkenau, gdzie do czasu likwidacji łódzkiego getta przebywały całe
rodziny cygańskie, które z dnia na dzień wymordowano, wysyłając je do
gazu. Chodziło wówczas o to, by zrobić miejsce dla łódzkich Żydów. Tak.
Tam panowie Niemcy potasowali losy jednych i drugich…
Podszedłem do chorego z dolnej pryczy po lewej stronie. Był nieprzytomny
i miał wysoką gorączkę. Wystarczyło odchylić mu koszulę na piersiach, aby
postawić szybką diagnozę. Nie ulegało wątpliwości, że to tyfus plamisty.
Wprawdzie nie było już potrzeby, abym badał pozostałych chorych,
ale po pierwsze sumienie chciałem mieć czyste, a po drugie chciałem
sprawdzić, jakie jest tutaj zawszenie. Powinienem był to zrobić w izbach
mieszkalnych, ale to, co zauważyłem u chorych, nie potrzebowało dodat-
kowego potwierdzenia. Sprawa była jasna jak słońce, albo raczej groźna jak
pierwszy zwiastun żywiołu, którego moce ludzkie nie są w stanie opanować.
Wszystko razem nie trwało dłużej niż dwadzieścia minut.
Rozmowa z Jansenem była krótka.
– No i co to jest?
– Tyfus plamisty.
– Czy to niebezpieczne dla życia?
– Bardzo.
– Daje się to wyleczyć? – (Po niemiecku: Ist das heilbar?).
Tu mnie trochę zatkało. Odpowiedź nie była prosta: leczyć w tych
warunkach? Odpowiedziałem jednak:

59

Mostowicz_zgck_-010214_.indd 59 14-01-31 14:37