Page 50 - Centrum Dialogu im. Marka Edelmana. "Żółta gwiazda i czerwony krzyż" Arnold Mostowicz

osobę przyjmującą zgłoszenia zanotowane. Stanąłem przed chorym w star-
szym wieku, nieprzytomnym. Nie zastanawiałem się, choć nie było to zupeł-
nie bez znaczenia, kim on jest. Raczej próbowałem dociec, co mu jest, boć
przyczyn takiej utraty przytomności mogło być z pięćdziesiąt. Gdy po pierw-
szych próbach ustalenia diagnozy bezradnie wpatrywałem się w leżącego,
stary pielęgniarz, który mi towarzyszył, przysunął się do mnie i cicho szepnął,
tak, by nikt nie słyszał: – Pali fajkę, panie doktorze…
Usta chorego podczas oddychania rzeczywiście układały się w grymas
przypominający wypuszczanie dymu przez kogoś, kto pali fajkę. Nawet
młody lekarz, o ile coś niecoś pamięta z patologii, powinien wiedzieć, że
„palenie fajki” to typowy objaw towarzyszący wylewowi krwi do mózgu.
Felczer Gutentag – takie, zdaje się, było jego nazwisko, musiał być bardzo
doświadczony w podpowiadaniu w szkole. Nikt jego uwagi nie dosłyszał.
Gutentag przepracował w pogotowiu czterdzieści pięć lat i chyba trzy
pokolenia lekarzy stawiały przy nim swoje pierwsze pogotowiane kroki.
Zmarł później w getcie z głodu…
Reszta poszła już raźniej. Puszczanie krwi (tak, tak), odpowiedni zastrzyk –
byłem już w domu. Wiek chorego nie rokował zresztą wielkich nadziei.
Dziwnym zrządzeniem losu tym moim pierwszym chorym był człowiek,
którego widziałem wprawdzie pierwszy raz w życiu, ale o którym wie-
działem chyba wszystko. Nazywał się Zachariasz Warszawski, był przed
laty właścicielem sklepu hurtowego z manufakturą i u niego, z począt-
20
kiem tego stulecia, rozpoczął, jako chłopiec na posyłki, pracę mój ojciec.
Mój ojciec , człowiek o zacięciu felietonisty (pisał zresztą stale do
21

20 Firma Zachariasza Warszawskiego była hurtowym przedstawicielstwem pabianickich zakładów
Krusche-Endera, zajmujących się produkcją materiałów bawełnianych.
21 Ignacy (Icek Majer) Moszkowicz (1884-1942), ur. w Krośniewicach, kupiec, literat, reżyser teatralny.
Studiował prawo w Cesarskim Uniwersytecie Warszawskim. Związał się z grupą literacką Icchaka
Lejba Pereca. Po przyjeździe do Łodzi podjął współpracę z dziennikiem „Lodzer Tageblat”. W latach
1909-1912 był wiceprezesem Stowarzyszenia Żydowskiego „Dramatisze Kunst”, współpracował
z Żydowskim Towarzystwem Muzycznym i Literackim „Hazomir”, pełniąc funkcję wiceprezesa. Wspólnie
z Mojżeszem Brodersonem założył Żydowskie Studio Teatralne (1927), przekształcone następnie w Łódzki
Żydowski Rewiowo-Kameralny Teatr „Ararat”. Przez wiele lat współpracował z łódzką żydowską prasą
codzienną. Po wybuchu II wojny światowej znalazł się w warszawskim getcie, gdzie grał w prowadzonym
przez Andrzeja Marka teatrze. Wywieziony do Treblinki 22 lipca 1942 r. Więcej Zob. A. Kempa,
M. Szukalak, Żydzi dawnej Łodzi. Słownik biograficzny, Łódź 2001; P. Spodenkiewicz, Zaginiona
dzielnica. Łódź żydowska – ludzie i miejsca, Łódź 2006, s. 122-124.
48

Mostowicz_zgck_-010214_.indd 48 14-01-31 14:37