Page 49 - Centrum Dialogu im. Marka Edelmana. "Żółta gwiazda i czerwony krzyż" Arnold Mostowicz

terminologii hitlerowskiej) Wydział Zdrowia , zgłosiłem się do pracy
18
w pogotowiu ratunkowym.
Pogotowie ratunkowe! Kiedy dzisiaj zastanawiam się nad zuchwal-
stwem, jakie okazałem podejmując bez jakichkolwiek doświadczeń w tej
dziedzinie podobną pracę, mogę je wytłumaczyć tylko cechującą młody
wiek odwagą. No i czasami, które stanowiły tło dla tej decyzji. Walił się
świat. Coraz więcej oznak wskazywało, że szykuje się długa, ciężka noc
i że do świtu daleko. Trzeba też powiedzieć, że do pogotowia mało kto się
pchał. Była to praca dla ludzi młodych, a ja byłem młody. Byłem młody
i wierzyłem w siebie. Liczyłem też trochę na pomoc starszych lekarzy, ale
jak się szybko przekonałem, nadzieja ta była zupełnie nierealna. Nie tu
miejsce, aby się nad tym zjawiskiem szerzej rozwodzić. W każdym razie
trudno było wielu starszym właśnie i doświadczonym lekarzom uwolnić się
u progu okupacji od obyczajów czy nawyków wykształconych w czasach
normalnych. Jakże wielu z nich nie zrozumiało, że przed przekroczeniem
bramy getta przewietrzyć przynajmniej trzeba owe obyczaje… Przecież na
skutek tej właśnie sytuacji zaszła na samym początku konieczność spro-
wadzenia z getta warszawskiego grupy tamtejszych lekarzy . Ich przyby-
19
cie miało złamać monopol łódzkich kolegów w wielu specjalnościach,
monopol, który szantażował władze getta… Ale tu już zabrnąłem, zdaje
się, w sprawy z główną treścią tej relacji niewiele mające wspólnego.
W każdym razie już podczas pierwszego mego nocnego wyjazdu
z pogotowiem okazało się, jak bardzo jest mi potrzebna pomoc.
Bez niej już ten pierwszy samodzielny krok zakończyłby się zupełną klęską.
Na szczęście pomoc ta przyszła ze strony starego, zasłużonego pielęgniarza.
Była grudniowa, mroźna noc, jeszcze przed utworzeniem getta. Pogotowie
zostało wezwane do przypadku „utraty przytomności”, jak to zostało przez

18 Wydział Zdrowia utworzony został 16 października 1939 r. jako jedna z pierwszych agend
zorganizowanych przez gminę żydowską w okupowanej Łodzi. W getcie jego siedzibą do września
1942 r. był budynek Kasy Chorych przy ul. Łagiewnickiej 34/36. Wszyscy lekarze, pielęgniarki
i akuszerki pracujący w getcie podlegali Wydziałowi Zdrowia i należeli do administracji żydowskiej
getta. Zob. Kronika…, t. 5, s. 367.
19 W maju 1941 r. Ch. M. Rumkowski wyjechał do getta warszawskiego z zamiarem nakłonienia grupy
lekarzy do przyjazdu do pracy w Litzmannstadt Getto. Jak zanotowano w Kronice: „Dnia 20 maja
po ośmiodniowym pobycie w Warszawie powrócił do getta Przełożony Starszeństwa Żydów pan
prezes Rumkowski. Podczas swego pobytu w Warszawie pan prezes zakontraktował trzynastu lekarzy
specjalistów, którzy w najbliższym czasie przybędą do getta”. Zob. Kronika…, t. 1., s. 201.
47

Mostowicz_zgck_-010214_.indd 47 14-01-31 14:37