Page 191 - Centrum Dialogu im. Marka Edelmana. "Żółta gwiazda i czerwony krzyż" Arnold Mostowicz

Byli więc w Hirschbergu, Jeleniej Górze . Nazwa ta, podobnie
174
jak Riesengebirge, nic mu wówczas nie mówiła.
Maszerowali w milczeniu. Powoli zaczęli zbliżać się do miasta. Sięgnął
za pazuchę i znowu odłamał kawałek chleba. Zauważył z satysfakcją,
że innym już dawno chleb się skończył. Był dumny, że potrafi narzucić
sobie taką dyscyplinę, tym trudniejszą do przestrzegania, że głód mu właś-
ciwie dokuczał bez przerwy. Po pewnym czasie nierównomierny stukot
ich kroków – większość więźniów obuta była w drewniaki – brzmiał coraz
dłuższym echem wskroś czyściutkich ulic, obramowanych prześlicznymi,
kolorowymi domami zaopatrzonymi w niewielkie, jak w domkach dla
lalek, okna. Domy były już to zielone, już to żółte, rzadziej czerwone,
a okiennice pomalowane na kolor ciemnobrunatny. Nie zauważało się
śladów wojny. Godzina musiała być jeszcze dość wczesna, bo ulice były
prawie puste. W pewnej chwili usłyszał szept Hirschfelda, który kroczył
po jego prawej stronie.
– Mam do pana prośbę. Niech się pan ze mną zamieni miejscem.
– Proszę bardzo – powiedział zdziwiony. – Co za różnica?
Zamienili się miejscami i teraz Hirschfeld maszerował po jego lewej
ręce.
– Dawniej przyjeżdżałem tu często na narty... Nie chciałbym, by mnie
tu jakiś znajomy zobaczył...
Tak zdziwiła go ta odpowiedź, że aż przystanął.
– Pan się wstydzi? Na Boga! Czego się pan wstydzi?

174 Obóz w Jeleniej Górze – Arbeitskommando Hirschberg, będące zewnętrznym komandem KL
Gross-Rosen, rozpoczęło działalność między 18 kwietnia a 6 maja 1943 r. w miejscowości Hirschberg
(Jelenia Góra). Obóz zlokalizowany był w odległości ok. 300-500 m od budowanych wtedy
zakładów wełny drzewnej Schlesischen Zellwolle A.G. Hirschberg und Riesengebirge (po wojnie
zakłady Celwiskozy). Przebywało w nim ok. 100-110 mężczyzn narodowości polskiej. Więźniowie
zostali przywiezieni z obozu głównego w Gross-Rosen. Znaczna część więźniów komanda została
odesłana z obozu jesienią 1943 r. Ostatnie informacje o jego funkcjonowaniu pochodzą z połowy
stycznia 1944 r. Od połowy marca 1944 r. w Hirschberg funkcjonował podobóz KL Gross-Rosen,
powstały w wyniku przejęcia obozu pracy przymusowej dla Żydów (ZALfJ), tzw. Organizacji
Schmelt. Położony był nad rzeką Bóbr, w pobliżu rozbudowywanych zakładów Zellwolle. W obozie
przebywali mężczyźni narodowości żydowskiej, pochodzący głównie z Polski, Belgii, Holandii.
Więźniów wykorzystywano do pracy przy obróbce drewna, przy rozładunku miału węglowego,
a także w zakładach Askania Werke. Między 28 lutego a 1 marca 1945 r. obóz ewakuowano, najpierw
do AL Reichenau (Rychnow, w Czechach), a następnie do KL Buchenwald. Za: strona internetowa
Muzeum Gross-Rosen w Rogoźnicy.
189

Mostowicz_zgck_-010214_.indd 189 14-01-31 14:38