Page 127 - Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi. Litzmannstadt Getto. Ślady.

W języku getta pojawiły się pejoratywne określenia na przybyszów z Zachodu: Jeke (niem. marynarka)
czy Joupe (jid. marynarka). Jak pisał Oskar Rosenfeld słowem Jeke nazywano Żyda zachodniego, którego
życie było dalekie od żydowskich tradycji, który szkodził sobie swoimi działaniami i nie potrafił odnaleźć
się w nowej sytuacji. Powstawały nawet ironiczne wiersze i piosenki, np. Jeke mit der teke (Jeke z teczką).
Na zdjęciu: karta z Encyklopedii getta (Żydowski Instytut Historyczny w Warszawie)
Derogatory terms for the newcomers from the West appeared in the ghetto language: Jeke or Joupe
(both words mean ‚a jacket’ in German and Yiddish respectively). Oskar Rosenfeld wrote that Jeke was
the word to describe a Western Jew whose life was far from the Jewish tradition, who harmed himself
with his actions and who could not find his place in the new situation. Ironic poems and songs like Jeke
mit der teke (A jeke with a briefcase) were even created. Photo: a page from the „Encyclopaedia of the
ghetto” (Jewish Historical Institute in Warsaw)

Zdecydowana większość osób spośród deporto- However, a vast majority of the deportees were not
wanych nie była jednak w stanie ciężko pracować, in state to work so hard, mainly due to their old age
głównie ze względu na podeszły wiek lub stan zdro- or poor health. The Eldest of the Jews criticised the
wia. Przełożony Starszeństwa Żydów krytycznie deportees for selling off their clothes and useful
oceniał również zjawisko wyprzedawania się prze- and much needed everyday items in the ghetto;
siedleńców z ubrań i dawno nie widzianych w getcie this resulted in a sudden increase in food prices and
przedmiotów codziennego użytku, co spowodowało destabilised the economy of the confined district.
nagły wzrost cen żywności i w rezultacie zachwiało
gospodarką dzielnicy zamkniętej.

deportacje / deportations

W grudniu 1941 roku władze niemieckie poinfor- In December 1941 the German authorities informed
mowały Przełożonego Starszeństwa Żydów o pla- the Eldest of the Jews about their plan to send away
nowanej akcji wywiezienia z getta 20 tysięcy osób. 20,000 people from the ghetto. They justified it by
Jako uzasadnienie podano trudności aprowizacyjne citing provisioning difficulties and insufficient hous-
i panującą w dzielnicy zamkniętej ciasnotę. Rumkow- ing in the confined district. Rumkowski was made
skiego uczyniono odpowiedzialnym za wyznaczenie responsible for listing the persons to be deported
osób do deportacji, zaznaczając, że w przypadku and warned that if anyone had any problems with
trudności akcję przeprowadzą władze niemieckie. this then it would be carried out by the German
Zapewniano przy tym uspokajająco, że celem będą authorities. He was also assured that the deportees

126