Page 123 - Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi. Litzmannstadt Getto. Ślady.

„Żydzi – chrześcijanie! ani wyście chcieli tu przybyć, ani myśmy Was do siebie nie
zapraszali. Skoro jednak jesteście już z nami, uważamy Was za swoich braci”.
mordechaj chaim rumkowski, 1 lutego 1942 r.
‘Jews – christians! neither you wanted to come here, nor have we invited you.
But since you are with us, we consider you as our brothers’.
mordechaj chaim rumkowski, february 1, 1942

W grupie tej znajdowało się 150 katolików z Wiednia The group included 150 Catholics from Vienna and
oraz 110 ewangelików z Niemiec i Czech. Nieformal- 110 Protestants from Germany and Czechoslovakia.
nymi liderami tej społeczności byli siostra zakonna Their informal leaders were Regina Fuhrman (a nun)
Regina Fuhrman oraz dr Leopold Bass. and Dr Leopold Bass.
Wspólnota wyznania sprawiała, że osoby te Their common faith kept them together; they
zdecydowały się trzymać razem – ciałem, które established a Union of Christians, which represented
reprezentowało grupę przed administracją getta, them before the ghetto administration, e.g. asking
było Zjednoczenie Chrześcijan. W jego imieniu wy- for permission to hold religious services in the ghetto.
stępowano np. z prośbami o umożliwienie organi- The permission was received from the Eldest of the
zacji nabożeństw w getcie. Zgodę od Przełożonego Jews on Christmas Eve in 1941; the administration
Starszeństwa Żydów otrzymano w wigilię Bożego allotted premises at 6, Jakuba Street to be used for
Narodzenia 1941 roku – na cele religijne przeznaczo- religius purposes. Services were held separately for
no lokal przy ul. Jakuba 6. Nabożeństwa odbywały Catholics and Protestants. Catholic masses were
się osobno dla katolików i ewangelików. Msze dla celebrated by Regina Fuhrmann. The Union’s pos-
katolików odprawiała Regina Fuhrman. Zjednocze- tulates also included religion classes for children
nie postulowało również umożliwienie odbywania and the establishment of a separate cemetery, but
lekcji religii dla dzieci czy wydzielenie odrębnego those requests were not always answered positively
cmentarza. Prośby te nie zawsze jednak spotykały by Rumkowski.
się ze zrozumieniem Rumkowskiego.

integracja / integration

Część spośród osób deportowanych do getta jesienią Some of the people deported to the ghetto in the
1941 roku, mimo dużych trudności, odnalazła się autumn of 1941 managed to fit in despite the great
w nowej rzeczywistości. Jedną z dróg integracji była difficulties which their new circumstances caused
strategia Rumkowskiego angażowania do pracy them. Rumkowski’s a to employ the newcomers
przybyszów z Zachodu. W urzędach administracji from the West was one of the ways to integrate

122