Page 119 - Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi. Litzmannstadt Getto. Ślady.

archiwum getta / the ghetto archive

Wśród deportowanych z Zachodu znalazła się grupa Among the deportees from the West there was
intelektualistów – ludzi pióra, dziennikarzy, naukow- a group of intellectuals: writers, journalists and sci-
ców. Część z nich została zaangażowana do pracy entists. Some of them, including Dr. Oskar Singer, Dr.
w żydowskiej administracji getta, m.in. w Wydziale Oskar Rozenfeld, Dr. Bernard Heilig (deported from
Archiwum. Ich zadaniem było dokumentowanie życia Prague) and Alice de Buton (deported from Vienna)
w dzielnicy zamkniętej, pisanie tekstów do Kroniki were employed by the Jewish administration of
getta i opracowywanie haseł do przygotowywanej the ghetto and the Archive Department. Their job
w Archiwum Encyklopedii. Wśród osób zatrudnio- was to document the life of the confined district,
nych w administracji żydowskiej getta znaleźli się writing texts for the Ghetto Chronicle and entries
m.in. deportowani z Pragi dr Oskar Singer, dr Oskar for the Encyclopaedia, which was being developed
Rosenfeld i dr Bernard Heilig oraz deportowana by the Archive.
z Wiednia Alice de Buton. The ghetto archive was a unique entity, compara-
Działające w getcie Archiwum było jednostką ble only with Emmanuel Ringelblum’s underground
unikalną, porównywalną jedynie z konspiracyjnym archive of the Oneg Shabat group in the Warsaw
archiwum grupy Oneg Szabat Emanuela Ringelblu- ghetto. The official department operating with the
ma w getcie warszawskim. W oficjalnie działającej knowledge and consent of the German occupation
placówce, za wiedzą i zgodą okupacyjnych władz authorities gathered all information about the
niemieckich i administracji żydowskiej, zbierano ghetto: life of its residents, production of goods in
wszelkie informacje na temat getta – doli jego miesz- the workshops and documentation generated by
kańców i produkcji w resortach oraz dokumentację numerous agencies of the Jewish administration.
wytworzoną przez liczne agendy administracji The Archive’s records survived almost untouched,
żydowskiej. Spuścizna Archiwum ocalała niemal providing a detailed resource on the history of the
w całości, dzięki czemu możliwe jest szczegółowe ghetto.
poznanie historii getta.

„zgodnie z wolą prezesa [rumkowskiego] placówka miała bez rozgłosu
zbierać materiał do przyszłego opisu (historii) getta, a także sporządzać
stosowne notatki”.
oskar Singer, 1944 r.
‘the chairman [rumkowski] wanted the archive department to quietly
receivereceive quietly material for the future portrayal of
(the history of) of the ghetto and to keep records itself as well’.
oskar Singer, 1944

118