Page 756 - Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi. Chava Rosenfarb - Listy do Abraszy.

podawał śniadanie do łóżka i czytał na głos Pereca. W szabes ciocia Rachela
przychodziła z czulentem w kamionce, żeby rodzina skosztowała czegoś smacz-
nego. Szabes był to dzień święty, dzień sielanki w domu babci Hindy w Bocianach.
Tak że dzień ten wydawał się ważniejszy i bardziej pożądany niż każdy inny dzień
w życiu. Lecz blond esesmanka nie chciała o tym słyszeć. „Dr Herr Gott ist ein
Nationalsozialist und der Sabbat ist der Tag des Opfers” 525 – powiedziała.
Wtedy Jankew ukazał się obok córek. Trzymał w ręce kij z mnóstwem balonów
uczepionych na czubku; kij z balonami, który zamienił się w płomienną pochod-
nię. Powiedział do córek: „Spieszmy do domu, bo mama nie ma czym rozpalić
pod kuchnią”. Wierka i Miriam miały mu za złe, dlaczego mówi tak głośno. Frau
Hammer jeszcze go usłyszy. Ustawy norymberskie zabraniały rozpalania Żydom
ognia pod kuchnią. Lecz tata uspokoił je: „Głuptaski – powiedział – Frau Hammer
nie widzi tej pochodni”.
Wybuchło powstanie we wszystkich obozach koncentracyjnych, w Dachau,
Buchenwaldzie, Auschwitz, Bergen-Belsen i w setkach innych obozów, które
pokrywały całą Europę jak pajęczyna. Wszyscy kacetnicy przystąpili do walki. Ta
Nibylandia na opak, gdzie rosły lasy hakenkreuzów 526 , sczezła w płomieniach.
Miliony pasiaków płonęły żywym ogniem. Jankew był gdzieś w tle, wciąż jeszcze
nie wypuszczając pochodni z płomieniami balonów z ręki. Wspaniałymi balonami.
Później coś gruchnęło, coś świsnęło. Balony pękły i zniknęły.
Miriam ujrzała siebie w ciemnej piwnicy. Była sama. Ktoś otworzył jej drzwi.
Jaskrawe światło sypnęło jej do oczu i oślepiło.
„Jankewie, pomóż!” – usłyszała głos swojej matki.
„Binele!” – usłyszała, jak woła w odpowiedzi.
Miriam wyciągnęła do nich ramiona. „Ja nie widzę! Jestem ślepa!” – wykrzyk-
nęła i zbudziła się.

*

Argument za kontynuacją życia był przemożny – dzięki Markowi, mimo że
jego urok tak jakby przestał na nią działać. Nie potrafił do niej dotrzeć, gdyż ona
była daleko od siebie samej. Ani przez chwilę nie było z nim nudno. Nagle zaczął
tryskać zuchwałą admiracją życia. Oczy świeciły mu się tak, jakby był pijany. Miał
chwile tak gwałtownej witalności, takiego szwungu i pogody ducha, że porywał
ją ze sobą. Lecz jedynie fizycznie, zewnętrznie. Nie tylko ocalił poczucie humoru,
lecz jeszcze je wyostrzył. Ona jednak nie gustowała w jego żartach. Jeśli to był
sposób na radzenie sobie z wygranym życiem, to nie było jej to w smak. Był pełen
błazeństwa i śmiechu. Gdy tylko na niego spojrzała, musiała się uśmiechnąć,

525 (niem.) Pan Bóg jest narodowym socjalistą, a szabes to dzień składania ofiar.
754 526 Hakenkreuz (z niem.) – hakowaty krzyż, swastyka.