Page 123 - Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi. Chava Rosenfarb - Listy do Abraszy.

– Oni podejrzewają nas o prosowiecką propagandę w związku z Kombundem
111
i sporem dotyczącym przystąpienia do Trzeciej Międzynarodówki 112 .
Binele czuje się niezręcznie w obecności Klary Fidler. Klara, jak towarzyszka
Hanka, pochodzi z dobrego domu. Ale Hanka jest swojska, przystępna, podczas
gdy w charakterze Klary jest coś takiego, co bardziej wpływa na jej relacje z ludźmi
niż pochodzenie: dystans i powściągliwość, które przypominają pychę, chociaż
swoim życiem kobieta daje świadectwo zupełnie czemu innemu. Klara należy
do najbardziej lubianych osób w kobiecych kręgach „Harfy”. Tylko Hanka może
się z nią równać. Szacunek, z jakim towarzyszki zwracają się do Klary, podobnie
jak do Hanki, w przypadku tej pierwszej pomieszany jest z pewnym rodzajem
wdzięczności za moralną odwagę, z jaką przeciwstawia się syjonistycznej ideologii
męża i trwa przy własnej linii politycznej.
Towarzyszka Hanka perfekcyjnie mówi po polsku, a przy tym zna soczysty
łódzki dialekt żydowski, podczas gdy Klara Fidler posługuje się idealną polsz-
czyzną, jednocześnie kalecząc jidysz. Przeprasza za każde jidyszowe słowo,
które źle wymawia. Ale ta jej nieznajomość żydowskiego, mocno naznaczona
polskim, wystarcza, aby Binele czuła dyskomfort w jej towarzystwie, a nawet
pewną wrogość. Uważa, że kobieta miała dość czasu, aby się nauczyć po ludzku
mówić w jidysz i że nie powinna podkreślać swoim „odżydzonym” językiem, że
nie jest zwykłą bałucianką.
Również swoim wyglądem Klara wyróżnia się z otoczenia. Bardziej przypomina
szlachciankę niż żonę piekarza-cukiernika, nawet jeśli jest to cukiernik-filozof.
Jest delikatną pięknością: ma matową, bladą karnację, oczy koloru ciemnobrązo-
wego i wspaniałe, długie, ciemnobrązowe włosy, które wiąże w wielki, luźny kok.
Włosy te są tak ciężkie, że nie dając się ujarzmić szpilkom, często wiją się luzem
na karku. Jej głos jest głęboki i śpiewny. Porusza się powoli, jakby z wysiłkiem.
Również i to Binele tłumaczy jej szlachetnym pochodzeniem.
Klara zauważa, że policzek dziewczyny coraz bardziej puchnie, więc gdy Binele,
zmuszając się jak do zażycia leku na uspokojenie nerwów, kończy pić szklankę
herbaty, podaje jej chusteczkę, aby zrobiła sobie opatrunek. Binele trzyma chu-
steczkę przy policzku i huśta się nerwowo ze śpiącym dzieckiem w ramionach.
Z niecierpliwością spogląda w kierunku drzwi. Rozmowa z Klara nie klei się.

111 Kombund – żydowska organizacja komunistyczna założona w 1922 r. przez rewolucyjnych dzia-
łaczy Bundu. Ugrupowanie powstało z inicjatywy Pinkusa Minca należącego do łódzkiego komi-
tetu Bundu. Według badaczy nawet połowa łódzkich bundystów przeszła do Kombundu.
112 Międzynarodówka Komunistyczna (zwana także III Międzynarodówką), w skrócie Komintern,
powstała z inicjatywy Lenina w 1919 r. Została założona przez 19 partii komunistycznych, w tym
Komunistyczną Partię Polski. W Bundzie przez wiele lat trwały spory związane z przystąpieniem
do III Międzynarodówki, ostatecznie postulat ten został odrzucony przez większość członków. Zwo-
lennicy tej idei, głównie z Łodzi, stworzyli nowe ugrupowanie – Kombund i podjęli decyzję o połą-
czeniu z KPP. 121