Page 118 - Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi. Roman Kent "Jedynym wyjściem była odwaga".

Rozdział dwunasty
Obóz koncentracyjny Flossenbürg

Za każdego człowieka żyjącego bez wolności musimy wziąć na siebie
winę my, pozostali.
67
(Lillian Hellman, Straż nad Renem )

Łatwo było przyzwyczaić się do „dobrego życia”, którym przez krótki czas
cieszyłem się jako jedno z pięciorga dzieci w Gross-Rosen. Przez to, niestety,
o wiele trudniej było mi zmierzyć się z twardą rzeczywistością Flossenbürga
jako jeden z tysięcy więźniów.
Początkowo nie rozumiałem, co się dzieje, lecz wkrótce Leon i ja zna-
leźliśmy się w ogromnym baraku, zamieszkanym już przez setki ludzi.
Po pewnym czasie zorientowałem się, iż był to jeden z czterech baraków
różniących się nieco od reszty. Większość więźniów Flossenbürga wycho-
dziła do pracy rano i wracała wieczorem. Jednak mieszkańcy tych czterech
baraków nigdzie nie wychodzili.
Niewychodzenie miało swoje zalety i wady. Niewątpliwą korzyść stanowił
fakt, iż nie musiałem tracić energii na pracę. Z drugiej strony oznaczało
to, że byłem pod stałym nadzorem Niemców, kapo i blokowych.
We Flossenbürgu szybko odkryłem w naszych szeregach wielu nie-Ży-
dów. Niektórzy blokowi i kapo byli Niemcami skazanymi na pobyt w obozie
za czyny kryminalne, zaś większość kapo pochodziła z Europy Wschodniej.
Najgorsi byli kapo z Ukrainy. Byli sadystami, czerpiącymi najwyższą
rozkosz z okaleczania i torturowania swoich ofiar. Więźniowie w naszej
części obozu mogli poruszać się jedynie w obrębie zatłoczonych baraków
i niewielkiego placu ćwiczeń, gdzie kapo leniwie spacerowali wśród nas,

67 Amerykańska sztuka teatralna Lillian Hellman, której premiera miała miejsce w 1941
roku w Nowym Jorku.

118