Page 45 - Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi. Litzmannstadt Getto. Ślady.

Eliezer Lolek Grynfeld był jednym z sześciu Ocalałych,
którym papież Franciszek ucałował dłoń, oddając w ten a man on Wolnosci (Freedom) Square because he lit
sposób hołd 6 milionom Żydów zamordowanych w czasie a cigarette on the Sabbath, and then it turned out
Holokaustu, Yad Vashem, 26 maja 2014 r. that he was a Pole. Lolek’s grandmother – Rajzla
Eliezer Lolek Grynfeld was one of six survivors, Pope Francis Rosental – was instead a progressive woman, and
kissed his hand, giving thus a tribute to 6 million Jews she knew the world – says Grynfeld.
murdered during the Holocaust, Yad Vashem, May 26, 2014
His religious grandfather except that he prayed
and studied the Torah, was a shoemaker and the
grandmother – a seamstress. Lolek’s mother – Hela
– Chodziłem do szkoły powszechnej przy – worked in a shoe store. She was a socialist. Lol-
ul. Żeromskiego 9, gdzie nauczycielka była endeczką ek’s parents divorced when he was little. My father
i należała do partii narodowo-demokratycznej. Ja married for the second time and lived at Piotrowska
czułem się bardziej Polakiem niż Żydem. Jak umarł street, they met very rarely.
Piłsudski, to płakałem jakby to był ktoś najbliższy – My grandfather tried to make me a good Jew,
– opowiada. taught me Hebrew, took to the synagogue, but noth-
Dom przy ul. Nowomiejskiej 4 to była nie- ing he did worked out. I could run with colleagues
zwykła kamienica, obok siebie stało 10 oficyn, and catch the small Jewish sidelocks. I did not like
a w nich mieszkali ludzie od najuboższych, do Jews in caftans. They were for me backward people
prawdziwych bogaczy. Lolek został niemal przy- – he says.
garnięty przez rodzinę Rozenbergów. Mieszkali – I went to the primary school at Zeromskiego
na Nowomiejskiej 9, gdzie był też ich sklep galan- Street 9, where the teacher was a nationalist and
teryjny. Wychowywał się razem z ich dziećmi. To belonged to the National Democratic Party. I felt
tam nasiąknął życiem bohemy, zainteresował się more Polish than Jewish. When Pilsudski died, I was
literaturą i sztuką, zaczął pisać felietony, reżyserować crying as if it was someone close – he says.
przedstawienia. Marzył o tym, by być pisarzem albo The house at Nowomiejska Street 4 was an
dziennikarzem. Kiedy wybuchła wojna, miał 16 lat. unusual house, next to each other there were

44