Page 89 - Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi. Czas Litzmannstadt Getto. Obrazy filmowe.

Kadr z filmu Radegast, wony balonik towarzyszy chłopcu w jego przygodach
reż. B. Lankosz, 2008, rozgrywających się na paryskich ulicach.
udostępniony przez Grupa
Filmowa Fargo
Świat podwójnie obcy
Przybyli w październiku 1941 r. Żydzi z Zachodu i z Czech
wyróżniali się wyglądem, obyczajami, wykształceniem.
Było ich ponad 20 tys. Nazywano ich jekes, czyli mary-
narki – ponieważ wyglądali inaczej. Przeważnie wy-
wodzili się z bogatej lub średniozamożnej burżuazji,
pochodzili ze środowisk inteligenckich, mieli wyższe
wykształcenie. Byli wśród nich adwokaci, lekarze, pi-
sarze, muzycy, naukowcy. W samym tylko drugim
transporcie z Pragi było 700 adwokatów z rodzinami.
W getcie żartowano, że na jednym metrze kwadratowym
jest więcej przyszłych noblistów niż w reszcie świata.
„I tutaj właśnie następuje to wielkie spotkanie dwóch
światów – mówi Stella Czajkowska (RD). W świecie,
który jest nienormalny, który jest trawiony wojną, gdzie
panuje szalony głód, brud. I nagle tu przyjeżdża arys-
tokracja Żydów zachodnich, która jeszcze do tego mo-
mentu żyła właściwie w wolności. Przyjeżdżają dos-
konale wyekwipowani, nie zaznali jeszcze nigdy gło-
du i nagle spotyka ich codzienność życia w łódzkim
getcie” (RD).
Getto rządziło się specyficznymi prawami, odrębnymi
od tych obowiązujących poza jego murami. Przysto-
sowanie się do życia w nim było trudne dla wszystkich

Podróż do ziemi przeklętej 87