Page 25 - Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi. Zofia Lubińska-Rosset - "Okruchy Pamięci".

Szpera
18

Pod koniec lata 1942 r. ogłoszona została tzw. Wielka Szpera.
Był to bezwzględny zakaz opuszczania miejsca zamieszkania, trwa-
jący przez okres ok. 1 tygodnia. W tym czasie Niemcy, przy współ-
udziale policji żydowskiej, wygarniali z domów wszystkie dzieci po-
niżej dziesiątego roku życia i ludzi w wieku powyżej 65 lat oraz
chorych i wycieńczonych głodem. Panika w getcie była ogromna,
bo zdawano sobie sprawę, że wszystkich wyłapanych czeka za-
głada.
Ja miałam wtedy niespełna 9 lat, ale według wcześniej zmie-
nionej metryki ukończone 10. Przechodziłam odrę z bardzo wy-
soką gorączką, kaszlem i światłowstrętem. A tu dzieci, szczególnie
młodsze, zabierano bez wyjątków, nikt zresztą nie pytał o doku-
menty. Byłam mała, drobna, chora, a więc po prostu do zabrania.
Gdy w drzwiach naszego mieszkania stanął żydowski policjant,
Mama zasłoniła sobą wystającą zza szafy część łóżka, w którym
leżałam i na pytanie o dzieci odpowiedziała kategorycznie – żad-
nych dzieci tu nie ma! Do dziś nie wiem, czy policjant mnie nie
widział, czy widzieć nie chciał, dość, że oświadczył nadzorującemu
Niemcowi, że dzieci w tym mieszkaniu nie znalazł.
Nie znaczyło to, że niebezpieczeństwo już minęło, bo szpera
trwała dalej i w każdej chwili mogła pojawić się policja czy Niemcy,
aby dokonać ponownego przeszukania.
Ratunek nadszedł jeszcze tego samego dnia (a może następ-
nego?) w osobie młodszego brata wujka Salka – Moryca. Przybiegł
on ze specjalną przepustką zabezpieczającą przed wysiedleniem

18
Allgemeine Gehsperre (niem.) – akcja eksterminacyjna połączona z całkowitym zakazem
opuszczania mieszkań; wprowadzona została obwieszczeniem nr 391 Chaima Rum-
kowskiego 5 września 1942 r. bez określenia daty końcowej (do odwołania), poprze-
dzona dzień wcześniej jego nie mieszczącym się w kategoriach rozumowych wezwa-
niem: „Oddajcie mi swoje dzieci”, wygłoszonym na tzw. placu strażackim.

18