Page 370 - Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi. Roman Kent "Jedynym wyjściem była odwaga".

udało im się przekonać mnie, że nie mamy znaczenia, a nasze życie jest
bezwartościowe. Tak zwane „wartości rodzinne”, tak często podkreślane
ostatnio przez polityków, stanowią od wieków podstawę żydowskiego życia.
Podczas Holokaustu tragedia naszego życia była tak wielka, że ktoś,
kto jej nie przeżył, nigdy nie będzie w stanie zrozumieć ani nawet czę-
ściowo wyobrazić sobie męki, brutalności i bestialstwa, które codziennie
miało miejsce w obozach koncentracyjnych. To, co się tam działo, jest
niewyobrażalne, przekracza najokrutniejsze wizje. Dojazd do Auschwitz
trwał zaledwie kilka dni, lecz potworności, jakich tam doświadczyłem,
wystarczy, aby nie zasnąć do końca życia. Wierzę, iż Holokaustowi można
było częściowo zapobiec i uratować miliony ofiar. Niestety, odpowiedzią
świata na Zagładę była obojętność... obojętność i milczenie. To milczenie
przypieczętowało los milionów żydowskich mężczyzn, kobiet i dzieci.
Spędziwszy całe dorosłe życie tutaj, w Ameryce, mogę stanowczo
powiedzieć, że choć nasz kraj jest nadal niedoskonały, jest jednak jedy-
nym miejscem na świecie, które zapewnia wolność i swobodę milionom
prześladowanych ludzi. Tego właśnie doświadczyłem, kiedy przybyłem tu
pięćdziesiąt lat temu razem z moim bratem na pokładzie okrętu Marine
Perch. W Ameryce odnalazłem wolność, swobodę, szansę na zdobycie
wykształcenia i możliwość zbudowania nowego życia. Za to, Ameryko,
będę ci zawsze wdzięczny.
To właśnie tutaj my, ocalali, rozpoczęliśmy nasz stopniowy powrót do
życia. Przybyliśmy do Ameryki, naszej adopcyjnej ojczyzny, przywożąc ze
sobą jedynie chęć życia w wolności oraz gorące pragnienie odbudowania
naszego życia z popiołów. Pożeniliśmy się i odważyliśmy się sprowadzić
na świat dzieci, stale zachęcając je do zdobycia jak najlepszego wykształ-
cenia, uwzględniającego wartości moralne i etyczne oraz współczucie dla
wszystkich. Powoli zaczęliśmy brać udział we wszystkich aspektach życia
w Ameryce, stając się integralną częścią ekonomicznej, społecznej i poli-
tycznej tkanki kraju. Na mnie osobiście wielki wpływ wywarły głębokie
słowa prezydenta Kennedy’ego: „Nie pytaj, co twój kraj może zrobić dla
ciebie; zapytaj, co ty możesz zrobić dla swojego kraju”. Parafrazując ten
cytat, można powiedzieć: „Nie pytaj, co ludzkość może zrobić dla ciebie;
spytaj, co ty możesz zrobić dla ludzkości”. Aksjomat ten może i powinien
być stosowany zawsze, kiedy mamy do czynienia z ludźmi na całym świecie.
W mojej pracy myśl ta stanowiła drogowskaz oraz inspirację.
Doświadczenie Holokaustu i życie w Stanach Zjednoczonych nauczyły

370