Page 363 - Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi. Roman Kent "Jedynym wyjściem była odwaga".

Był to czas ciemności... wybuch bomby atomowej.

Była to wiosna nadziei... penicylina, szczepionki, transplantacje i Viagra.

Była to zima rozpaczy... po raz pierwszy dysponowaliśmy środkami do
zniszczenia naszej małej planety.

Mieliśmy wszystko przed sobą; nie mieliśmy przed sobą nic. Zmierzaliśmy
prosto do nieba lub zmierzaliśmy dokładnie w drugą stronę.
Rzecz jasna, sparafrazowałem trochę Dickensa, lecz nie mogę pominąć
niesamowitych osiągnięć XX wieku praktycznie we wszystkich dziedzinach:
medycynie, fizyce, astronomii, komunikacji, genetyce... lista jest bardzo
długa.
Dlatego też chciałbym następująco scharakteryzować XX wiek:
1. Jestem stanowczo przekonany, że oszałamiające zmiany, szcze-
gólnie postęp nauki, który dokonał się w drugiej połowie mija-
jącego stulecia, osiągnęły tak gwałtowne tempo, że przekroczyły
nasze możliwości rozumienia. Musimy teraz być nie specjalistami
w jednej dziedzinie nauki, lecz „podspecjalistami”, zdolnymi pojąć
maleńki segment całości.
2. Drugą cechę charakterystyczną XX wieku określiłbym jako nie-
pewność: polityczną, ekonomiczną i społeczną.
Niepewność polityczna: wojny towarzyszyły nam od zarania dziejów,
lecz nigdy dotąd nie dysponowaliśmy środkami całkowitej zagłady.
Niepewność ekonomiczna: obecnie mamy raczej do czynienia z gospo-
darką globalną niż narodową, co wiąże się z całkowitym lekceważeniem
jednostek, stanów i państw.
Niepewność społeczna: od czasów Adama i Ewy kręgosłup moralny
i etyczny zapewniały silne więzi rodzinne. Sytuacja ta uległa niestety
znacznemu pogorszeniu i dziś ideały te sięgają najniższego poziomu,
pozostawiając niewiele odniesień dla nowych pokoleń.
Pozwolę sobie dodać jeszcze jedną kategorię ogólną. Obojętność: bez-
czynne stanie obok, brak reakcji na widok cierpienia ludzi, bądź też reakcja
zbyt słaba i/lub spóźniona. Innymi słowy, nie wystarczy kochać lub niena-
widzić i wyrażać te uczucia jedynie słowami. Uważam, że przeciwieństwem
miłości nie jest nienawiść, lecz obojętność.
Muszę podkreślić, że pomimo swoich defektów mijające stulecie kończy

363