Page 36 - Centrum Dialogu im. Marka Edelmana. "Żółta gwiazda i czerwony krzyż" Arnold Mostowicz

Tyle, by opanować przerażenie, uczesać się, rzucić spojrzeniem na
ściany, na meble, na firanki, na wiszącą nad łóżkiem fotografię ślubną,
na garnki – na wszystkie rzeczy, które stanowiły cząstkę życia, i w ostat-
niej chwili chwycić to, co znalazło się pod ręką i co się przez lata czule
pielęgnowało. Drzwi zapieczętowano. Przyjeżdżają przecież wkrótce
Niemcy z Estonii. Pożydowskie meble, garnki, poszwy i koszule uczynią
im bliższą troszczącą się o nich niemiecką ojczyznę.
Szedł wolno za innymi. W tym przedstawieniu, któremu Niemcy
przypatrywali się z satysfakcją, jaką odczuwa reżyser, oglądając wysta-
wioną przez siebie, zaplanowaną na wiele spektakli sztukę, on sam odgry-
wał rolę nieco uprzywilejowaną. Nie znajdował się wśród przesiedleńców.
Był lekarzem pogotowia. A jego obecność miała znamionować solenną
troskę o właściwy przebieg widowiska… Szedł z tyłu, nie mógł więc
dostrzec twarzy człowieka wlokącego dwie ciężkie, jak widać, walizy.
Człowiek chyba płakał. A może zanosił się kaszlem? Przekonał się po
chwili, że robił jedno i drugie. Gorzej, że coraz bardziej pozostawał w tyle.
Widać było, że dokonuje przekraczającego jego możliwości wysiłku, chcąc
dogonić resztę kolumny. Gdyby postawił przynajmniej jedną z walizek,
z pewnością by mu się to udało. Teraz podszedł do niego zielono umun-
durowany Niemiec. Przez chwilę wyglądało to tak, jakby chciał życzliwie
udzielić pomocy człowiekowi nadmiernie obciążonemu. Ale okazało się,
że chce mu te walizki wyrwać z rąk. Człowiek jednak bronił się rozpaczliwie.
Mógł dostrzec teraz jego twarz. Okalała ją długa, szara broda i wymy-
kające się spod zwykłej czapki pejsy. Tak, ten z całą pewnością uczest-
niczył już niegdyś w podobnym wydarzeniu. Wtedy miał do czynienia
z żołdakami Izabeli i Ferdynanda, którzy w imię krzyża świętego
oczyszczali z Żydów Hiszpanię , a w tej chwili szamoce się z żandarmem,
3
który w imię krzyża łamanego oczyszcza z Żydów Łódź. Niemcowi udało
się wreszcie wyrwać walizkę z uczepionej do niej ręki. Kopnął ją na bok.
Mężczyzna nie dał za wygraną i rzucił się po resztki swego dobytku.

3 Chodzi o tzw. edykt z Alhambry (zwany również edyktem o wygnaniu Żydów) – wydany 31 marca
1492 r. przez królów katolickich Hiszpanii: Izabelę I Kastylijską i Ferdynanda II Aragońskiego,
nakazujący wypędzenie Żydów z Królestwa Hiszpanii i jej posiadłości do 31 lipca 1492 r. Edykt został
formalnie odwołany przez rząd Hiszpanii 16 grudnia 1968 r.
34

Mostowicz_zgck_-010214_.indd 34 14-01-31 14:37