Page 95 - Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi. Litzmannstadt Getto. Ślady.

W październiku 1938 roku Niemcy wypędzili ponad The Nuremberg laws were merely a prelude to
17 tysięcy polskich Żydów nieposiadających niemiec- subsequent waves of persecution. In October 1938,
kiego obywatelstwa. Większość z nich trafiła następ- the Germans expelled over 17,000 Polish Jews who
nie do obozu przejściowego w Zbąszyniu. Kulminacja did not possess German citizenship. Most of them
terroru nastąpiła w nocy z 8 na 9 listopada 1938 roku. were interned in a transit camp in Zbąszyń. The night
Podczas pogromu nazwanego nocą kryształową pod- of November 8, 1938, marked the culmination of ter-
palono i zdewastowano setki synagog i prywatnych ror. Hundreds of synagogues and private apartments
mieszkań, zdemolowano tysiące sklepów, wiele osób were set on fire and devastated, as were thousands
zostało poturbowanych, 91 zamordowano. Setki of shops; many people were beaten up and 91 were
osób opuściło po pogromie tereny Rzeszy, jednak nie killed in a pogrom called Kristallnacht (literary crystal
satysfakcjonowało to nazistowskich władz państwo- night). Hundreds of people left the Reich afterwards,
wych dążących do pozbycia się z kraju wszystkich but the Nazi authorities seeking to rid the country
Żydów. of all Jews were not satisfied.

Wojna / The War

Po wybuchu II wojny światowej na rozkaz Adolfa After the outbreak of the WWII, the first measures to
Hitlera podjęto pierwsze działania zmierzające remove the Jews forcibly from the Reich were taken
do siłowego usunięcia Żydów z Rzeszy. Miały one on the order of Adolf Hitler, albeit they were limited
ograniczony zasięg i zostały szybko zahamowane – and quickly suppressed, since the ‘cleansing’ of Jews
priorytetem było wówczas „oczyszczenie” z Żydów from the territories of occupied Poland incorporated
terenów okupowanej Polski włączonej w granice into the Reich was considered a priority at that time.
Rzeszy. The project was postponed several times in antic-
Projekt kilkakrotnie przekładano, czekając na ipation of favourable conditions on the fronts. After
sprzyjające warunki na frontach. Po wybuchu wojny the outbreak of Soviet-German war in June 1941,
niemiecko-sowieckiej w czerwcu 1941 roku Joseph Joseph Goebbels, the Gauleiter of Berlin, was assured
Goebbels – gauleiter Berlina – otrzymał zapewnienie by Hitler that a consent for deportation of the Berlin
od Hitlera, że otrzyma zgodę na deportację berliń- Jews would be issued after the campaign in the East
skich Żydów po zakończeniu kampanii na Wschodzie. was completed. The Nazi authorities of other cities
Zainteresowanie usunięciem Żydów z innych miast also expressed their interest in removing the Jews.
The authorities of Vienna justified the necessity to
expel the Jews pointing out the catastrophic housing
situation. In Hamburg, severely affected by the Allied
„Żydzi muszą być sukcesywnie usuwani bombings, apartments left by the Jews were to be
z rzeszy”. allotted to survivors of the bombing.
adolf hitler, wrzesień 1941 r. Eventually Hitler gave his permission to carry
‘Jews must be successively removed out the deportation of Jews from the Reich and
from the reich.’ Protectorate in mid-September 1941. His decision
was affected by the increasing number of requests
adolf hitler, September 1941
from the NSDAP authorities and the expected success
of the Eastern front offensive, which would make
94