Page 99 - Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi. Chava Rosenfarb "Bociany. Opowieść o sztetlu”.

1

Przez całą zimę po śmierci ojca z Jankewa, najmłodszego syna wdowy Hindy,
uszło jakby życie. Biały, obcy wróg, twardy, nie do rozbicia, wytapiał w piecu
z lodowego chłodu białe, stalowe całuny i opancerzył nimi cały świat. Jankew
znajdował się gdzieś pod nimi, zatopiony w ciemnej otchłani – kryjówce przed
zimnym bólem, który skuł życie tam, na górze, na ziemi. Dnie i noce były kosz-
marem. Nocą ciemność i sen sprawiały tylko, że pancerz wokół niego stawał się
grubszy i jeszcze bardziej stępiał zmysły. Tak oto Jankew gasł, mizerniał.
Potem dni żałoby rzedły. Otchłań ciemności powolutku, powolutku się
rozjaśniała, dusza dźwigała się ku powierzchni, by złapać życiodajny oddech.
Smutek na poddaszu zrobił się znośniejszy.
Niewiele później mełamed w chederze przekazał Hindzie dobre wieści o tym,
że jej najmłodszy syn, Jankew, jest już gotowy, by uczyć się Gemary, dlatego
przeniesiono go do klasy reb Szapsela.
Wtedy to Jankew po raz pierwszy przestał rozumieć matkę. Mawiała, że nauka
Tory jest słodka – a Jankewowi u reb Szapsela wydała się gorzka jak trucizna.
Ze łzami przełykał mowy Abaja , a z przerażeniem wyszeptywał słowa Raby .
1
2
Mełamed, reb Szapsel, był krępym, przygarbionym człowieczkiem z za-
wsze cieknącym nosem i parą małych, wodnistych oczu. Siedział z chłopcami

1 Rabin Abaje – babiloński amoraita, żydowski uczony IV generacji, zajmujący się komentowaniem
i wyjaśnianiem Biblii Hebrajskiej.
2 Raba – także amoraita z Babilonu, znany ze swoich dyskusji z Abajem, jeden z najczęściej cyto-
wanych rabinów w Talmudzie. 99