Page 45 - Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi. Chava Rosenfarb "Bociany. Opowieść o sztetlu”.

Izraela. Jankew nie mógł się już dłużej powstrzymać i rozpłakał się, zaciskając
usta na rogu poduszki.
„Miejcie zmiłowanie nad moim tatusiem…” – prosił demony. „Nie czyńcie
mu krzywdy…”
Ale kiedy znów spojrzał na kąt obok pieca, przez łzy zobaczył, że to wcale nie
jego tata kołysze się nad księgą, ale to jest sam Melech Amowes , który patrzy
79
do księgi imion… i szuka, czyje imię skreślić. Jankew jeszcze bardziej rozpłakał
się, aż czuwająca mama usłyszała go. Podeszła do łóżka, wzięła go w ramiona
i przeniosła na siennik. Wtuliła go w przestrzeń obok ściany, gdzie było sucho,
i z patelnią na brzuchu, położoną na przykryciu, położyła się obok niego.
– Sza… nie płacz… – uspokajała go ledwo słyszalnym szeptem. – Tato już
płacze za ciebie.
To było dziwne, ale Jankew nigdy nie wpadł na pomysł, aby podejść do taty,
czy do Icielego, geniusza talmudycznego, usiąść obok ich łóżka i zapytać o te
wszystkie rzeczy, które go przerażały, a oni mogliby przecież wyjaśnić mu te
zagadki, na które natrafiał wraz z wiekiem. Tato i Iciele to byli dwaj cadykowie,
którzy jedynie ciałem dzielili domostwo z rodziną. Byli niczym goście z innego
świata, swojego świata. Można było ich jedynie podziwiać i usługiwać im. Ich
choroba wydawała się czymś niemal normalnym. Było jakby naturalne, że to
oni zachorowali, ponieważ Rebojne szel Ojlem na krótki czas zesłał ich tu, aby
uświadomić śmiertelnikom, jakie wyżyny mogą osiągnąć, a także aby Hinda i po-
zostałe dzieci doświadczyły zaszczytu życia w bliskości takich dwóch cadyków
i pozostawaniem w ich światłości przez całe życie.
Jankew myślał raczej, aby zapytać reb Sendera Kabalisty o sprawy, które
napawały go lękiem. Reb Sender był rad dzieciom i zawsze witał je szerokim
uśmiechem. Ale reb Sender, choć odnosił się do pytań Jankewa zawsze z po-
wagą, zwykle zaczynał opowiadać historie, które, choć były fascynujące, jeszcze
bardziej niż opowieści mamy gmatwały w głowie Jankewa.
Pozostawała prosta rzecz: zapytać mełameda w chederze. Jankew lubił
nauczyciela. Prawda, często krzyczał i złościł się na gromadkę chederowych
chłopców, ale największą karą, którą mógł wymierzyć, było uderzenie po palcach,
uszczypnięcie w policzek czy pociągnięcie za ucho albo za nos, a to prawdę
mówiąc wcale nie bolało. Najlepszą okazją do zadania takich pytań rebemu było
święto Lag ba-Omer , przypadające na wiosnę, kiedy razem z nauczycielem
80

79 Melech Amowes (jid.) – Anioł Śmierci, według tradycji judaistycznej i ludowej Anioł przynoszący
człowiekowi śmierć, w Talmudzie utożsamiany z Samaelem. Definiowany także jako alegoryczna
personifikacja destrukcyjnego działania Boga.
80 Lag ba-Omer – dosłownie 33 dzień liczenia omeru; żydowskie święto, nazywane też Świętem
Uczonych, upamiętnia dzień, w którym została przerwana epidemia, i jest świętem radosnym.
W międzywojennej Polsce obchodzono je hucznie jako dzień zabaw sportowych i militarnych, naka-
zem było wyjście do lasu i palenie ognisk (zwykle w kwietniu lub maju). 45