Page 84 - Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi. Litzmannstadt Getto. Ślady.

Jaszuńskiej przy ul. Piramowicza, a po utworzeniu
getta zostały przeniesione na ul. Franciszkańską 59,
w końcu na Marysin. Jesienią 1941 roku wszyscy
uczniowie musieli znaleźć pracę, szkoły zostały za-
mknięte. Salomea pracowała w fabryce gumy, gdzie
robotnicy kleili kauczukiem płaszcze przeznaczone
dla niemieckiej marynarki.
Rodzinie udało się przetrwać wojnę dzięki matce,
która spełniała w getcie ważną rolę. Miała specjalną
przepustkę. – Praca mamy była wysoko oceniana
i dzięki niej zwalniano nas z deportacji – wspomina.
Salomea opowiada z dumą, jak jej matka odbierała
porody w getcie łódzkim. – Chodziła do położnic
nawet narażając swoje życie. Raz, już po sierpniowej
likwidacji getta, pomogła przyjść na świat chłop-
czykowi w piwnicy, gdy lekarze nie chcieli pomóc,
bo bali się wyjść z kryjówki. Herszenbergowie byli
w grupie pozostawionej w getcie do porządkowania
terenu. To dla nich były przeznaczone doły wykopane
na cmentarzu żydowskim. Ale Rosjanie wkroczyli
zanim Niemcy wykonali egzekucję. Przepustka, a jednocześnie dowód osobisty
Po wojnie matka Salomei od razu przystąpiła do Racheli-Róży Herszenberg, która była w getcie
pracy i odebrała setki noworodków na Bałutach. akuszerką. Ten dokument pozwalał na poruszanie
Ciotka, która wojnę przeżyła w Rosji, wróciła do Łodzi się po ulicach po godzinie policyjnej. Dał też rodzinie
i wkrótce została przełożoną sióstr w szpitalu PCK, szansę na przeżycie
była też odpowiedzialna za działalność ambulansu. Pass and identity card of Rachel-Rose Herszenberg,
Salomea ukończyła studia medyczne w 1952 roku who was in the ghetto a midwife. This document
i pracowała w Pierwszej Klinice Chorób Wewnętrz- allowed to move around the streets after the curfew.
nych w szpitalu im. Barlickiego. W 1956 roku wyszła He also gave the family a chance of survival
za mąż za Mieczysława (Mietka) Kapelusza, który
przeżył wojnę w Związku Radzieckim.
Mendel (Mietek) Kapelusz urodził się w 1920 roku. The aunt, who survived the war in Russia, returned to
Mieszkał przed wojną na ul. Solnej 7. W 1939 roku Lodz and soon was the superior of the Sisters of the
uciekł na teren ZSRR. Szybko trafił do Armii Czerwo- Red Cross Hospital, and she was also responsible for
nej i został wysłany do Magnitogorska na Uralu na the operation of the ambulance. Salome graduated
ćwiczenia wojskowe. Cała rodzina Mietka została from a medical school in 1952 and worked in the First
w Łodzi i zginęła w getcie: ojciec Joel (Jojne) Kapelusz Department of Internal Medicine at the hospital of
i jego matka Bracha oraz siostra Mala Stein z mężem Barlicki. In 1956, she married Mieczyslaw (Mietek)
Józefem zostali zamordowani w Chełmnie nad Nerem Kapelusz, who survived the war in the Soviet Union.
w 1942 roku. Dwaj bracia, którzy pozostali – Szy- Mendel (Mietek) Kapelusz was born in 1920. He
mon i Mojżesz – zmarli w getcie z głodu. Mietek lived before the war at Solna Street 7. In 1939, he fled
w 1946 roku wrócił do Łodzi, zajął się prywatną into the USSR. Quickly he came to the Red Army and
inicjatywą, ale chciał wyjechać. was sent to Magnitogorsk in the Urals for military
Wyemigrowali do Izraela w 1957 roku (zabrano exercises. The whole family of Mietek was in Lodz
im wtedy polskie paszporty). and died in the ghetto: the father of Joel (Jojne)

83