Page 95 - Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi. Czas Litzmannstadt Getto. Obrazy filmowe.

Montaż równoległy – czeskie dzieci z Lidic i Ležáków
w Łodzi
W kontekście tematu czeskich ofiar Holocaustu w Łodzi
warto uwypuklić wątek rzadko obecny w piśmiennictwie
6
6 — polskim – nieżydowskich dzieci pochodzenia czeskie-
Wyjątek stanowi artykuł Michała go, które stały się ofiarami polityki nazistowskich
Trębacza: M. Trębacz, Dzieci
czeskie z Lidic w obozie przy Niemiec. Chodzi o dzieci pochodzące z miejscowości
ul. Żeligowskiego w Łodzi, [w:] Lidice i Ležáky, które w Łodzi przetrzymywane były
Ludność cywilna w łódzkich w obozie przy ul. Żeligowskiego 41/43 oraz w obo-
obozach przesiedleńczych,
red. J. Żelazko, Instytut Pamięci zie przy ul. Spornej 73, i z których większość w lipcu
7
Narodowej, Komisja Ścigania 1942 r. została zagazowana w Chełmnie nad Nerem .
Zbrodni Przeciw Narodowi Zagadnienie to pojawia się na marginesie filmu
Polskiemu, Urząd Miasta Łodzi,
Łódź 2010, ss. 135-144. Bałuckie getto Pavla Štingla – jako inspirację dla
wzmiankowanego dokumentu reżyser przywoływał
7 — swoje wielokrotne podróże do Łodzi związane ze wcześ-
Nie ma pisemnych dokumentów,
które potwierdzałyby odesłanie niejszym projektem, dotyczącym tragedii Lidic. W 2005 r.
dzieci do obozu Kulmhof, Pavel Štingl i Eduard Stehlík odwiedzili Łódź, by zdo-
ich przyjazd na miejsce i zabicie. kumentować miejsce przetrzymywania dzieci. Zdjęcia
To twierdzenie jest wynikiem
dedukcji historyków na podstawie i materiały filmowe zostały wykorzystane w multime-
dowodów pośrednich i relacji dialnej wystawie Pomnik Lidic (Památník Lidice). Wizyty
świadków. w Łodzi powiązane z tematem Lidic nasunęły reżyserowi
pomysł nakręcenia filmu o łódzkim getcie.
8 —
Spektakularna akcja nazistów Mieszkańcy czeskiej wsi Lidice zginęli w odwecie za
mająca na celu dosłowne wymaza- rzekomą współpracę przy planowaniu zamachu na
nie Lidic z powierzchni ziemi odbiła
się szerokim echem wśród społecz- protektora Czech i Moraw, Reinharda Heydricha, który
ności aliantów i paradoksalnie do- miał miejsce 27 maja 1942 r. W wyniku powikłań zwią-
prowadziła do odrodzenia się zanych z odniesionymi ranami Heydrich kilka dni później
miasta w pamięci społecznej.
zmarł w praskim szpitalu Bulovka. Wobec braku efektów
9 — przeciągających się prac śledczych naziści skierowali
Dane za: P. Slezák, Lidické akcję odwetową w kierunku Lidic, dokąd wiódł – jak się
a ležácké děti v Lodži
– znovuobjevení budovy tábora później okazało – fałszywy trop wskazujący na po-
Gneisenaustraße 41, wiązanie z zamachowcami.
[w:] Osud jménem Ležáky, Niemcy zastrzelili wszystkich mężczyzn (173 osoby),
Ronado, Včelákov,
w przygotowaniu, rozdział pobrany kobiety odtransportowano do obozu w Ravensbrück.
ze strony: W Lidicach domy zostały podpalone, a następnie wy-
http://www.dolezalova-lezaky.cz/ sadzone w powietrze. Na koniec teren wyrównano i po-
wp-content/uploads/2014/01/ 8
Clanek_20140107.pdf sypano solą, żeby już nic na niej nie wyrosło . Osada
(data dostępu 28 maja 2014 r.). Ležáky, w której znajdował się nadajnik, z którego czeski
ruch oporu wysyłał komunikaty do Wielkiej Brytanii,
została wypalona 14 dni po zniszczeniu Lidic. Jej dorośli
mieszkańcy zostali zabici.
Dzieci z Lidic i Ležáków przybyły do Łodzi w dwóch
transportach – 13 czerwca 1942 r. (88 dzieci) i 7 lipca
9
1942 r. (18 dzieci) . Osadzono je w obozie przesied-
leńczym (Durchsganglager II) przy ul. Żeligowskiego 41/43

Podróż do ziemi przeklętej 93