Page 789 - Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi. Chava Rosenfarb - Listy do Abraszy.
P. 789

„Pustka wydrenowana

                     z myśli, z marzeń, z tęsknot,


                                              a nawet z bólu”
                                                                              1

                                 – o ostatniej powieści
                                            Chavy Rosenfarb








             Do rąk polskiego czytelnika trafia kolejny, szósty już, tom prozy Chavy Rosenfarb.
             Jest to pierwszy na świecie przekład z języka jidysz dzieła Briw cum Abraszn ,
                                                                              2
             które ukazało się w 1992 roku i pozostało ostatnią napisaną przez tę autorkę
             powieścią. Fakt, że w przeciwieństwie do wcześniejszych części rozległej sagi,
             opowiadającej o dziejach i zagładzie społeczności żydowskiej Łodzi, ten tom nie
             został przełożony na język angielski , jest zaskakujący, ponieważ to właśnie tutaj
                                          3
             znajdujemy zwieńczenie, uzupełnienie i podsumowanie rozwijanych wcześniej
             wątków. Jest to późna powieść, gdyż w momencie jej wydania pisarka miała
             prawie 70 lat. Jednak Chava Rosenfarb nie traci w niej nic z cech charaktery-
             zujących jej pisarstwo: ostrości spojrzenia, wrażliwości na istotne, aktualne,
             ale też uniwersalne tematy, a także tego, co możemy określić „feministycznym
             pazurem” . Niektóre fragmenty mogłyby zostać napisane przez współczesną
                     4
             autorkę, ponieważ są tak odważne i zaskakująco świeże. A opisy doświadczeń
             z międzywojennego dzieciństwa w Łodzi, getta czy obozów wnoszą nowe tematy
             i wątki, rzadko podejmowane przez literaturę piękną.



             1    Chava Rosenfarb, Listy do Abraszy, tłum. Joanna Degler (Lisek), Magdalena Ruta, Inka Stempin,
                Marek Tuszewicki, Anna Ciałowicz, Łódź 2023, s. 641.

             2    Chava Rosenfarb, Briw cum Abraszn, I.L. Peretz Publishing House, Tel Aviv 1992.
             3    Od kilku lat nad przygotowaniem angielskiego przekładu pracuje prof. Goldie Morgentaler – córka
                Chavy Rosenfarb i tłumaczka lub współtłumaczka wszystkich powieści matki.
             4    Zob. Chava Rosenfarb, Feminism and Yiddish Literature. A Personal Approach, w: Gender and
                Text in Modern Hebrew and Yiddish Literature, red. Naomi B. Sokoloff, Anne Lapidus Lerner, Anita
                Norich, JTS Press, Cambridge, Massachusetts, London 1992, s. 217–226.  787
   784   785   786   787   788   789   790   791   792   793   794