Page 86 - Centrum Dialogu im. Marka Edelmana. Centrum Dialogu im. Marka Edelmana. Drzewa Pamięci. 10 opowieści z łódzkiego getta

DRZEWKA_SKLAD_3_Layout 1 19/11/14 14:09 Page 84

lucie cytryn-Bialer

Rozpieszczał swoją piękną żonę They also owned a factory at 44, Wol-
– Mariem. Lusia pamiętała, jak dziad- borska Street. Józef Cytryn – Lusia’s
kowie wracali z zagranicznych wojaży grandfather – was the patriarch of the
z wielkimi paczkami i pudłami pełnymi family in which seven children were
eleganckich kapeluszy babci – kapelu- born. He would spoil his beautiful wife,
sze sama potem lubiła nosić, także Mariem. Lusia could remember her
podczas ostatnich pobytów w Łodzi. grandparents returning from various
Dziadkowie mieszkali przy ul. 11 Lis- foreign travels with large packages
topada 40. Naprzeciwko – pod nume- and boxes full of her grandmother’s el-
rem 49 – zamieszkał ich najstarszy egant hats. She later liked to wear hats
syn – Jakub Cytryn (ur. 1899) z młodą herself, even during her recent stays in
żoną. To była dobrze sytuowana ży- Łódź.
dowska rodzina. Lusia pamiętała, jak Her grandparents used to live at
dziadek jeździł po Łodzi karetą i że de- 40, 11 Listopada Street. Across the
mokracji uczyła się w gimnazjum Jó- street – at number 49, their eldest son,
zefa Aba przy ul. Zielonej, gdzie Jakub Cytryn (born in 1899) lived with
wysłała ją matka. Ale w domu była wy- his young wife. It was a wealthy Jewish
chowywana na damę: prywatne lekcje family. Lusia remembered her grand-
pianina, tańca, francuski, hebrajski. Na father travelling by carriage in Łódź
co dzień mówiło się po polsku, ale kul- and she learned democracy in the
tywowano żydowskie tradycje. Co pią- gymnasium [middle school] of Józef
tek spotykano się w domu dziadków Ab in Zielona Street, where she was
na szabat. sent by her mother. But at home, she
Młodszy brat Lusi, Abram, urodził was brought up to be a lady: private
się 10 października 1927 roku. Uczył lessons in piano, dance, French and
się w szkole Kacenelsona przy ul. Próch- Hebrew. They spoke Polish on a daily
nika. Był uzdolniony literacko, ale basis, but they followed Jewish tradi-
ojciec zapowiedział mu, że w przyszło- tion. Every Friday, they would meet at
ści musi zająć się rodzinnym bizne- their grandparents’ home for Sabbath.
sem. Nawet spalił mu jakieś wiersze. Lusia’s younger brother, Abram, was
W 1940 roku cała rodzina znalazła born on 10th October, 1927. He stud-
się w getcie. Cytrynowie zamieszkali ied at Kacenelson’s school in Próch-
na terenie rodzinnej posesji przy nika Street. He had literary talent, but
ul. Brzezińskiej 50, a następnie – gdy the father made it clear that in the fu-
dom został przejęty na fabrykę tryko- ture he must run the family business.
taży – przy ul. Źródłowej 5, a w końcu He even burned some of his poems.
przy ul. Starosikawskiej 14. Dziadko- In 1940, the whole family was sent
wie zmarli w 1940 roku. Ojciec – w lis- to the ghetto. The Cytryns lived in the
topadzie 1942 roku. Lusia i Abramek family estate at 50, Brzezińska Street,
chodzili przez dwa lata do szkoły and later, when the house was con-
w getcie. Potem pracowali. Lusia była verted into a hosiery factory, they lived
zatrudniona w prasowalni, potem at 5, Źródłowa Street for a short period
w biurze. Abramek w resorcie odzieżo- of time until they finally moved to 14,
wym. Podczas likwidacji getta w sierp- Starosikawska Street. The grandpar-
niu 1944 roku wszyscy razem zostali ents died in 1940. Her father died in
wywiezieni do Auschwitz, a potem November 1942. Lusia and Abramek
rozdzieleni. Matka od razu trafiła do attended a school in the ghetto for two

84