Page 199 - Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi. Zenia Larsson - Cienie przy drewnianym moście.

Urszula Ulla Chowaniec

Zenia Marcinkowska-Larsson:

nasza historia odbija się

w losie jednostki

Niepamięć na kredyt

Cienie przy drewnianym moście to debiutancka powieść szwedzkiej pisarki,
Zeni Larsson, urodzonej w 1922 roku w Łodzi jako Szajna Marcinkowska,
podpisującej się w listach pisanych po polsku jako Żenia. I choć powieść jest
o łódzkim getcie i losach łódzkich Żydów podczas niemieckiej okupacji mia-
sta, a zatem podejmuje istotną tematykę dla czytelników z Polski, ukazuje się
po polsku dopiero 64 lata od szwedzkiego wydania i blisko 20 lat po śmierci
autorki. Cienie… są pierwszym utworem Larsson wydanym po polsku, choć
pisarka ma na swoim koncie 11 tytułów. Skuggorna vid träbron, bo tak brzmi
oryginalny tytuł, należy w Szwecji do najwcześniejszych powieści zaliczanych
do literatury holokaustowej, czyli ubranych w fikcyjną formę świadectw osób
ocalałych z Zagłady. Jest to opowieść o losach polskiej Żydówki z Łodzi,
która po wojnie znalazła nowy dom w Szwecji. Tam udało jej się zrealizować
marzenie, które zrodziło się jeszcze w getcie – została rzeźbiarką. W Szwecji
także poczuła, że może zrealizować marzenie o zapomnieniu. Znalazła „bez-
pieczeństwo niepamięci na kredyt” – jak to nazwie później w biograficznym
szkicu Wyjazd .
1

1 Esej „Uppbrott” w książce Między wczoraj a teraz (szw. Mellan gårdagen och nuet) z 1985 roku. 199