Page 7 - Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi.Jan Karski. Człowiek wolności.

OFICER I DYPLOMATA

To, co dla mnie, dla takich jak ja, było najważniejsze zawierało się
w słowach przysięgi: Bóg, honor, ojczyzna. Jan Karski

Jerzy Lerski o Janie Karskim: [Jan Kozielewski],
wódz szkolnych pisarzy i gębaczy, sam mówca
oraz ideolog znamienity – najpracowitszy pozatem
i najwybitniejszy uczeń w s.p.r.a. Do wojska przy-
jechał blady i wymokły, wystrzegając się cnotliwie
wszelkich sprośnych śmiechów i pogwarek – dziś silny
jest i krzepki fizycznie także, choć wady swej zasad-
niczej braku przytomności nadal się nie wyzbył. Pry-
mus raz po raz coś byczył. Zagadał się raz z pewnym
ormiańskim genjuszem tak, że zapomniał o świecie
3
i cały wykład przegadał .
Po studiach i odbyciu służby wojskowej Jan Kar-
ski został przyjęty na staż w Ministerstwie Spraw
Zagranicznych i wyjechał na praktyki do Szwajcarii
(na osiem miesięcy) i Anglii (na 11 miesięcy). Przy-
gotowywał się do pracy dyplomaty. Zagranicznym
stażom zawdzięczał dobrą znajomość francuskie-
go, niemieckiego i angielskiego, co przydało mu się
w przyszłej misji emisariusza Polskiego Państwa
Podziemnego.
Karski chciał zostać ambasadorem i w 1939 r. był
na najlepszej drodze, by cel osiągnąć. W 1938 r.
ukończył jako prymus – najlepiej spośród 20 kan-
dydatów – kurs służby zagranicznej w Warszawie.
W styczniu 1939 roku został sekretarzem Wy-
działu Polityki Emigracyjnej w Departamencie
Konsularnym Ministerstwa Spraw Zagranicznych,
a kilka miesięcy potem sekretarzem Biura Perso-
nalnego msz.
23 sierpnia 1939 r. podporucznik Jan Karski
(Kozielewski) dostał tajny rozkaz mobiliza-
cyjny. Musiał zameldować się w koszarach
V Dywizjonu Artylerii Konnej w Oświęcimiu, gdzie
rok później Niemcy wybudowali Stammlager
Auschwitz. Jan Karski spędził w tym miejscu ostat-
ni tydzień pokoju.
1 września 1939 r. o piątej rano nad Oświęci-
miem przeleciały niemieckie bombowce. Zaczęła się
II wojna światowa, która zmieniła cały świat.

Jan Karski (Kozielewski) na balu noworocznym, najprawdopodobniej z ówczesną
narzeczoną Renatą. Warszawa, przed 1939 r.; zbiory Archiwum Hoovera

Jan Karski. Człowiek wolności | 7