Page 29 - Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi. Jesteśmy drzewami wiecznymi.

Archiwum
Państwowe
w Łodzi
State Archive
in Łódź

Jedną z form komunikowania się Przełożonego Starszeństwa Żydów ze spo-
7 łecznością getta, obok plakatowanych na murach budynków obwieszczeń,
były publiczne przemówienia organizowane na tzw. placu strażackim przy
ul. Lutomierskiej bądź w sali Domu Kultury przy ul. Krawieckiej 3. Rumkow-
ski ogłaszał na nich najważniejsze zarządzenia władz niemieckich oraz
odnosił się do bieżących wydarzeń w getcie, np. dementując krążące po
nim plotki. Najsłynniejszym przemówieniem było to wygłoszone 4 września
1942 roku, zapowiadające deportację osób uznanych za niezdolne do pra-
cy – głównie dzieci i osób starszych. Wywołało ono wstrząsające wrażenie
na mieszkańcach getta, w relacjach ocalałych jest jednym z najczęściej przy-
woływanych momentów z historii getta. Na zdjęciach Rumkowski w trakcie
przemówienia na placu strażackim (dziś ul. Zachodnia 14).

One of the forms of communication between the Eldest of the Jews and the
ghetto community, besides the announcement posters placed on the walls of
the buildings, were public speeches organized on the so-called “Fire-brigade
Square” at Lutomierska Street or in the hall of the Community Centre at 3,
Krawiecka Street. In his speeches, Rumkowski announced the most important
orders of the German authorities and commented on current events in the
ghetto, for example by denying rumours circulating in the ghetto. The most
famous speech was the one given on 4 September 1942, which announced
the deportation of people deemed unfit for work – mainly children and the
elderly. It shocked the inhabitants of the ghetto and is one of the most frequ-
ently recalled moments from the history of the ghetto in the accounts given
by the survivors. In the photos: Rumkowski giving a speech at the Fire-brigade
Square (today 14 Zachodnia Str.).

29