Page 94 - Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi. "Fragmenty pamięci".

Wielka Szpera 5-12 września 1942 The Great Szpera, 5-12 September 1942

Do 12 września 1942 roku wywieziono z getta co najmniej 15 681 Żydów – to oficjalne dane, ale praw-
dopodobnie liczba ta wyniosła nawet 20 tys. osób. Wszyscy zostali zamordowani w ośrodku zagłady
w Chełmnie nad Nerem. Już 14 września z rozkazu niemieckiego zarządcy getta Hansa Biebowa ruszyła
pełna produkcja we wszystkich miejscach pracy. Getto zostało przekształcone w potężny obóz pracy,
a życie pozornie wróciło do normy. Ci, co ocaleli, wciąż pamiętają przerażające osiem dni Wielkiej
Szpery. I ciszę, która zapanowała w getcie.

Do lata 1942 roku w łódzkim getcie dzieci miały jeszcze czas i miejsce do zabawy. Nie było już szkół, ale funkcjonowały organizacje młodzieżowe,
biblioteki, kółka zainteresowań. Były też sierocińce. Po Wielkiej Szperze na ulicach nie było dzieci. Nawet te, które uratowano, były ukrywane. I wszyscy
musieli pracować.
Until the summer of 1942, children in the Łódź ghetto still had time and space to play. There were no more schools, but there were youth organisations,
libraries and interest groups. There were also orphanages. After the Great Szpera, there were no children on the streets. Even those that were rescued
remained hidden. And everyone was forced to work
Panika na mieście niebywała. Nigdzie się nie pracuje, wszyscy latają po przydziały pracy
dla tych, którzy jeszcze nie pracują, rodzice nieszczęsnych dzieci starają się ratować
je wszelkimi środkami. Biuro meldunkowe, po sporządzeniu list, zostało zapieczętowane,
tak że wszelkie próby ratunku w postaci fałszowania metryk, ksiąg meldunkowych i innych
dokumentów oraz sporządzania aktów zgonu itp. zawodzą. U nas w Arbeitseinsatz działy
się dzisiaj do drugiej niebywałe sceny. Wydawano na gwałt przydziały pracy, aczkolwiek
mówi się już o tym, że nie ma to znaczenia, bo będzie ogólna „szpera” (zakaz wychodzenia),
podczas której komisje lekarskie będą badały i decydowały o zdolności do pracy.

Dziennik Dawida Sierakowiaka, 4 września 1942 r.

94