3. Miejsca // Zwiedź dawny teren getta łódzkiego. Znajdź tam budynek dawnego domu kultury

There is no translation available.

Kino na ulicy Krawieckiej 3 w Łodzi było jednym z miejsc kulturalnych, które działały w getcie łódzkim podczas II wojny światowej. Getto łódzkie, utworzone w 1940 roku, stało się miejscem zamieszkania dla tysiący Żydów, którzy zostali przymusowo przesiedleni z różnych regionów miasta, Polski a nawet Europy. W tak trudnych warunkach, jakich doświadczali mieszkańcy getta, miejsca takie jak kino i domy kultury odgrywały ważną rolę w życiu społecznym, oferując chwilę ucieczki od codziennych dramatów i tragedii.
Kino po wojnie nazwane “Halka” było jednym z niewielu miejsc, gdzie można było zobaczyć filmy, które w pewnym stopniu łagodziły ciężką, rzeczywistość. Projekcje filmowe stanowiły formę rozrywki, ale także były ważnym elementem zachowania kultury i tożsamości w obliczu zagłady. Mimo panującego terroru, mieszkańcy getta organizowali różne wydarzenia kulturalne, które miały na celu podtrzymanie ducha wspólnoty i nadziei. Jednakże, w miarę postępującej sytuacji wojennej i narastających represji, działalność kulturalna w getcie stawała się coraz bardziej ograniczona. Wiele z kin, w tym to na Krawieckiej, zostało zamkniętych, a mieszkańcy zmuszeni byli do zmagania się z coraz bardziej dramatyczną rzeczywistością. Dziś pamięć o tych miejscach jest kultywowana poprzez różne inicjatywy mające na celu przypomnienie o tragicznych losach społeczności żydowskiej w Łodzi oraz o ich walce o przetrwanie w obliczu niewyobrażalnego cierpienia.
Halkę zamieniono w supermarket w roku 2016, lecz z tyłu sklepu znajdują się także mieszkania zamieszkane przez ludzi. Kino na Krawieckiej 3 to symbol nie tylko zamknięcia, ale także oporu i chęci do życia w trudnych czasach. Współczesne badania i dokumentacje tych miejsc pomagają w zachowaniu pamięci o ich znaczeniu i roli, jaką odegrały w historii Łodzi i całej Polski.

 

Zdjęcia i tekst Amelia Ciesielska                                

 

 

Budynek dawnego domu kultury w getcie łódzkim

 

Budynek dawnego domu kultury w getcie łódzkim

2. Miejsca // Bałuty

There is no translation available.

Budynek dawnego kina "Pionier"
Kino „Pionier” w Łodzi to jedno z najbardziej kultowych miejsc filmowych w Polsce, o szczególnym znaczeniu dla historii kinematografii. Zostało otwarte w 1907 roku. Znajdowało się przy ulicy Franciszkańskiej 31 w Łodzi, w samym sercu miasta. Początki Kino „Pionier” zostało założone przez Ludwika J. Wolffa, niemieckiego przedsiębiorcę, który dostrzegł potencjał w nowym medium, jakim było kino. Na początku XX wieku, w Łodzi, będącej wtedy jednym z najprężniejszych ośrodków przemysłowych w Europie, powstawały liczne miejsca rozrywki, a „Pionier” stał się jednym z głównych ośrodków kulturalnych. Kino zaczynało od projekcji filmów niemych i cieszyło się ogromnym zainteresowaniem. Rozwój i zmiany W ciągu swojej historii, kino „Pionier” przeszło wiele zmian. Z początku było to kino z projekcją filmów niemych, potem, w latach 30. XX wieku, przeszło modernizację i zaczęło wyświetlać filmy dźwiękowe. W 1945 roku, po zakończeniu II wojny światowej, kino zostało upaństwowione, a jego działalność weszła w okres intensywnego rozwoju. W kolejnych latach, szczególnie w latach 60. i 70., kino zyskało status ważnego miejsca kulturalnego, w którym odbywały się premiery, przeglądy filmowe, a także pokazy dla młodzieży i rodzin.

Kino w okresie PRL-u

W PRL-u kino „Pionier” stało się jednym z nielicznych ośrodków, gdzie można było zobaczyć filmy ambitne, zarówno polskie, jak i zagraniczne. W tych czasach, kino „Pionier” zyskało status miejsca z tzw. „kinem artystycznym”, które oferowało widzom filmy o wyższym poziomie artystycznym, często kontrowersyjne lub politycznie trudne. Było to jedno z niewielu kin w Łodzi, które nie podporządkowywało się ściśle wymogom cenzury i często proponowało alternatywne kino dla bardziej popularnych produkcji.

Działalność po 1989 roku

Po 1989 roku kino przechodziło różne zawirowania, jak wiele innych tego typu instytucji, w związku z trudną sytuacją finansową wielu kin w Polsce. Jednak „Pionier” utrzymał swoją tożsamość, starając się zachować wysoką jakość oferowanych filmów. Było to kino, które nie koncentrowało się na wielkich produkcjach hollywoodzkich, ale nadal oferowało filmy artystyczne, dokumentalne i eksperymentalne. Jego historia jest niezwykle bogata, a sam budynek, mimo licznych modernizacji, zachowuje swoją autentyczność i wyjątkowy klimat. Kino „Pionier” stało się symbolem Łodzi jako miasta filmowego.

Architektura

Architektura Kina Pionier: Kino Pionier jest budowlą w stylu secesyjnym. Ten styl był popularny na przełomie XIX i XX wieku, a jego cechy charakteryzują się dekoracyjnymi detalami, asymetrią i naturalistycznymi motywami. W przypadku Kina Pionier, warto zwrócić uwagę na:

1. Fasada - Budynek posiada klasyczną, eklektyczną fasadę, która jest wkomponowana w ówczesny kontekst architektoniczny Łodzi. Może ona mieć elementy charakterystyczne dla stylu secesyjnego, takie jak ozdobne gzymsy i motywy roślinne.

2. Układ przestrzenny - Kino Pionier, jak wiele kin w tym okresie, posiadało przestronną salę projekcyjną z dużą liczbą miejsc siedzących. Siedzenia były ustawione w rzędach, z centralnym ekranem w widocznej lokalizacji.

Po zamknięciu kina budynek zaczęłu użytkować różne sieci supermarketów.

1. Miejsca // Pospaceruj po ulicy Piotrkowskiej. Patrząc w górę, nie zapomnij o podwórkach. W jednym z nich spotkasz kino "Polonia"

There is no translation available.

Budynek kina "Polonia" przy ulicy Piotrkowskiej 67 w Łodzi to jeden z wielu przykładów architektury secesyjnej, wzniesiony na początku XX wieku. Jego fasada jest
bogato zdobiona, z charakterystycznymi detalami rzeźbiarskimi. Za to ornamentalne rośliny nadają mu elegancki wygląd. Spośród innych budynków wyróżnia się dużymi, stylowymi oknami oraz balustradami, które podkreślają wertykalny charakter budynku. Wnętrza zachowały wiele oryginalnych elementów, takich jak zdobione sufity i klatki schodowe, co świadczy o wysokiej jakości wykonania. Polonia pełniła różne funkcje, a jej architektura odzwierciedla historyczny kontekst Łodzi jako ważnego ośrodka kulturalnego i przemysłowego. Budynek został zaprojektowany przez architekta Józefa Piusa Dziekońskiego. Mężczyzna znany był z łączenia stylu secesyjnego z elementami neoklasycznymi. Początkowo budynek pełnił funkcję luksusowego hotelu, przyciągając gości z różnych stron- nawet świata, w tym artystów i przemysłowców. W 1911 roku otwarto tu kino, które szybko zyskało popularność, stając się jednym z ważniejszych miejsc kulturalnych w Łodzi. Na przestrzeni lat budynek przeszedł różne etapy użytkowania, między innymi zmiany właścicieli i adaptacje przestrzeni. Po okresie zaniedbania w czasach PRL-u,
w ostatnich latach przeszedł gruntowną rewitalizację, przywracając mu dawny blask i funkcje kulturalne. Polonia to nie tylko kino, ale także ważny symbol łódzkiego dziedzictwa architektonicznego, będący częścią miejskiej tożsamości. W okresie międzywojennym kino Polonia było jednym z najbardziej popularnych miejsc w Łodzi, przyciągając tłumy widzów na premierowe pokazy.

Jeszcze w XXI wieku kino angażowało się w działania edukacyjne, organizując warsztaty filmowe i spotkania dla uczniów i studentów, specjalne seanse z udziałem gości, takich jak reżyserzy, aktorzy czy krytycy filmowi. Aktualnie niestety jest zamknięte, ale jego historię można poznać na poświęconej mu wystawie w narodowym Centrum kultury Filmowej w EC1.

 

Zdjęcia i tekst Amelia Słomczyńska

 

Podwórko kina "Polonia" Podwórko kina "Polonia"

13. Dzieła // Stanisław Brzozowski

There is no translation available.

12. Dzieła // Zobacz jedno z miejsc, które "grało" w jednym z dwóch filmów "Vabank"

There is no translation available.

Plakat filmu Vabank
Juliusz Machulski to znany polski reżyser, scenarzysta oraz producent filmowy urodzony 26 lutego 1955 roku w Warszawie. Zyskał popularność dzięki filmom takim jak “Killer” czy “Kingsajz”, które łączą elementy kryminałów z dozą
humoru. Jego twórczość często dotyczy intryg, oszustw i zaskakujących zwrotów akcji. Pan Juliusz jest też szanowany za pracę włożoną w rozwój polskiej kinematografii, a jego filmy zyskały wiele nagród oraz uznanie widzów.

“Vabank” z 1981r. to jeden ze słynnych filmów Machulskiego. Opowiada o kasiarzu imieniem Kwinto, który po sześciu latach wyszedł z więzienia, zaś odsiadkę zawdzięczał właścicielowi banku niejakiemu Kramerowi. Główny bohater
zaplanował zemstę na właścicielu banku, która zakończyła się aresztowaniem Kramera przez policję. Akcja jest obsadzona w Warszawie w latach 30. XX wieku. Wbrew pozorom film nie był całkowicie kręcony w Warszawie. Poza nią kręcono sceny w Piotrkowie Trybunalskim, Łęczycy oraz Łodzi. Najwięcej ujęć było nagrywanych właśnie z ostatnim z wymienionych miast. Przykładowo dawne mieszkanie Kwinto, kiedy to odwiedził żonę prosto po wyjściu z więzienia to kamienica przy ulicy Polskiej Organizacji Wojskowej 26, niedaleko Teatru Wielkiego. Tutaj czekali na niego szopenfeldziarze i po sterroryzowaniu wywieźli go do lasu, czyli łódzkiego Arturówka - obiektu rekreacyjnego znajdującego się w dzielnicy Bałuty z akwenami zasilanymi przez wody rzeki Bzury.

Kolejne sceny nagrane w Łodzi dotyczyły występu cyrkowców, kiedy doszło do śmierci Tadeusza, przyjaciela Kwinto. Miało to miejsce na ulicy Piramowicza 6. Kwinto odwiedził grób przyjaciela na cmentarzu – znajduje się on na części
katolickiej cmentarza przy ulicy Ogrodowej na starych Bałutach niedaleko Manufaktury. Zaś mieszkanie filmowej Natalii (Elżbieta Zającówna) mieści się przy ulicy Narutowicza 91, to tutaj została zastawiona pułapka na Kramera.
Opracowywanie planu napadu na bank miało miejsce we wnętrzu fotoplastykonu prowadzonego przez Duńczyka (Witold Pyrkosz) - urządzenie dzisiaj eksponowane w Muzeum Kinematografii wówczas znajdowało się w Muzeum Miasta
Łodzi przy ul. Ogrodowej 15.

W finale Kwinto pokazał Kramerowi “ucho od śledzia” - ma to miejsce przed wejściem do budynku Sądu Okręgowego przy pl. Dąbrowskiego w Łodzi.

 

 

Marta Moszkowska                                

10. Dzieła // Posłuchaj jednego z utworów skomponowanego przez Grażynę Bacewicz

There is no translation available.

Grażyna Bacewicz (1909-1969)
Grażyna Bacewicz urodziła się 5 lutego 1909 r. w Łodzi, była wybitną skrzypaczką i kompozytorką. Pochodziła z rodziny muzyków, co zapoczątkowało jej miłość do muzyki. Jej talent dostrzegł Ignacy Jan Paderewski, który wręczył jej stypendium, dzięki któremu mogła rozwijać się w Paryżu. Ludzie doceniają jej muzykę do dziś, a Akademia Muzyczna w Łodzi została nazwana imieniem jej i jej brata, Kiejstuta Bacewicza.
Regularnie brała udział w konkursach kompozytorskich, polskich i zagranicznych, w których zajmowała miejsca na podium. Oprócz tego zdobyła Nagrodę Muzyczną miasta Warszawy i Nagrodę Związku Kompozytorów Polskich.
Przykłady jej utworów to “Kwintet na instrumenty dęte” z 1932 roku, “Trio na obój, skrzypce i wiolonczelę” z 1935 roku, oraz “Kwartet smyczkowy nr. 4”, który pisała w latach 1950-51. Moim zdaniem warto zapoznać się z dziełami Grażyny Bacewicz. Jej kompozycje są energiczne i żywiołowe, i mimo, że jest to muzyka klasyczna, są bardzo cierkawe!
Większość z nich jest też stosunkowo krótka. W internecie można też znaleźć nagrania z wykonań samej Bacewicz. Można na nich zobaczyć rzeczywisty warsztat, jakim operowała pani Grażyna, jak i talent, który pielęgnowała przez całe swoje życie.

 

 

Weronika Kozak                                    

11. Dzieła // Posłuchaj jednego z kawałków O.S.T.R.

There is no translation available.

O.S.T.R. (Adam Ostrowski)
O.S.T.R., czyli Adam Ostrowski, to polski raper, producent muzyczny i autor tekstów, znany z wyjątkowego stylu. Urodził się 15 maja 1980 roku w Łodzi. Ostry jest jednym z najbardziej cenionych artystów na polskiej scenie
hip-hopowej i ma na koncie wiele albumów, które zdobyły uznanie zarówno krytyków, jak i fanów. Najpopularniejsze piosenki Ostrego to min: Tabasko, Alcatraz, Szczęścia Milimetr czy Witaj w 2003.

O.S.T.R. jest znany z głębokich i refleksyjnych tekstów, które często odnoszą się do polskiej rzeczywistości. Jego twórczość porusza wiele tematów, w tym:

• Nierówności społeczne: O.S.T.R. często zwraca uwagę na różnice między bogatymi a biednymi, krytykując system, który faworyzuje jednych kosztem  innych.

• Bezrobocie i bieda: Wiele jego utworów ukazuje trudności, z jakimi borykają się młodzi ludzie w Polsce, zwłaszcza w kontekście poszukiwania pracy.

• Codzienność w miastach: Raper opisuje życie w Łodzi, pokazując blaski i cienie miasta włókniarzy. Jego teksty często są autobiograficzne i ukazują rzeczywistość z perspektywy „zwykłego” człowieka.
O.S.T.R. umiejętnie łączy osobiste doświadczenia z szerszym kontekstem społecznym, co sprawia, że jego teksty są bardzo autentyczne i poruszające.

 

Wicek Świercz                                                      

9. Dzieła // Pójdź do Muzeum Kinematografii w Łodzi

There is no translation available.

Rekwizyty z filmu Kingsajz w Muzeum Kinematografii w Łodzi

 

 






Muzeum Kinematografii w Łodzi to jedna z najważniejszych instytucji kulturalnych w Polsce, poświęcona sztuce filmowej. Mieści się w Pałacu Karola Scheiblera,
zabytkowym budynku z XIX wieku, który stanowi doskonałe tło dla zbiorów związanych z historią kina. Jest to jedyne muzeum w Polsce poświęcone wyłącznie kinematografii, co czyni je unikalnym na tle innych.

Historia i lokalizacja

Muzeum powstało w 1976 roku jako oddział Muzeum Historii Miasta Łodzi, a od 1986 roku funkcjonuje jako samodzielna placówka. Pałac Scheiblera, w którym mieści się muzeum, to jedna z pereł architektury Łodzi, dawny dom znanego fabrykanta, który wraz z rodziną stworzył jedno z największych imperiów przemysłowych w regionie.

Zbiory i wystawy

Zbiory muzeum obejmują szeroki zakres artefaktów związanych z kinematografią, takich jak sprzęt filmowy, plakaty, kostiumy czy scenariusze. Jedną z największych
atrakcji są historyczne kamery filmowe, które pozwalają zwiedzającym zobaczyć, jak wyglądał proces tworzenia filmów na przestrzeni dekad. Muzeum posiada również bogatą kolekcję filmowych afiszy, które dokumentują rozwój polskiego i światowego kina. Stała ekspozycja muzeum pokazuje rozwój technik filmowych, a także przemiany w sztuce filmowej – od początków kina niemej ery po współczesne produkcje filmowe. Wystawa interaktywna „Magia Kina” przybliża widzom proces powstawania filmów, ukazując m.in. jak działają efekty specjalne oraz jak wygląda praca reżysera, scenarzysty czy montażysty. Dzięki temu zwiedzający mogą zrozumieć, jak wieloetapowy jest proces tworzenia filmów.

Łódź i film

Muzeum Kinematografii jest nierozerwalnie związane z Łodzią, miastem, które od dziesięcioleci jest uznawane za polską stolicę filmową. W Łodzi mieści się również
słynna Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna, która wykształciła wielu wybitnych reżyserów, operatorów i aktorów, takich jak Andrzej Wajda, Roman Polański czy Krzysztof Kieślowski. Muzeum często organizuje wystawy czasowe poświęcone tym artystom, przybliżając ich dorobek i wpływ na światowe kino.

Edukacja i wydarzenia

Muzeum Kinematografii pełni także ważną funkcję edukacyjną. Organizuje liczne warsztaty, spotkania z twórcami oraz projekcje filmowe, które przybliżają młodszym
pokoleniom historię kina i zachęcają do poznawania tej dziedziny sztuki. Odbywają się tu także wydarzenia związane z festiwalem Camerimage, jednym z najważniejszych festiwali operatorów filmowych na świecie, który ma swoje korzenie w Łodzi.

Podsumowanie

Muzeum Kinematografii w Łodzi to miejsce, które każdy miłośnik filmu powinien odwiedzić. Stanowi ono nie tylko skarbnicę wiedzy na temat historii kinematografii, ale
także przestrzeń, w której można doświadczyć magii kina na własne oczy. Połączenie tradycji i nowoczesności, a także bliska więź z filmową historią Łodzi, czynią to muzeum unikalnym miejscem na mapie kulturalnej Polski.

 

Zofia Terała                                      

mkidn  Narodowe Centrum Kultury Narodowe Centrum Kultury

© 2020 Dialogue Center. Co-financed by the National Center for Culture as part of the Culture on the Web program.

Opening hours

BUILDING OPENING HOURS 

Monday - Friday from 11 AM to 6 PM
Saturday - Sunday from 12.00 PM to 6 PM

Admission to the building and all exhibitions
is free.

During the opening hours you can visit current exhibitions.
The last entrance to the exhibitions takes place half an hour before the closing of the building.


 

OFFICE OPENING HOURS

Monday - Friday from 9 AM to 5 PM
Saturday - Sunday CLOSED

Calendar

Contact us!

Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi
ul. Wojska Polskiego 83, 91-755 Łódź
biuro@centrumdialogu.com

tel. +48 42 636 38 21
      +48 506 155 911

VAT ID PL7262636381

RIK 1/2010

REGON 101022466

BANK ACCOUNT
Bank Pekao S.A. 91 1240 3028 1111 0010 3752 7380